16 najlepszych odcinków na 16 rocznicę finału „Rodziny Soprano” HBO

„Rodzina Soprano” to niekwestionowany klasyk telewizyjny, porównywalny do klasyki filmów noir, którą w amerykańskim kinie lat 50. uwielbiał Tony Soprano (w tej roli James Gandolfini). Siłą serialu jest nie tylko wiele wątków dotyczących przemocy i relacji domowych, ale także świetnie uchwycona obyczajowość małej włoskiej społeczności w New Jersey i liczne nawiązania do popkultury.

1. Sezon 1, odcinek 1 „The Sopranos”
Niewątpliwie jednym z najciekawszych wątków „Rodziny Soprano” jest relacja Tony’ego z matką. David Chase oparł ten wątek na własnych doświadczeniach. Jest to mistrzowsko poprowadzona historia o tym, jak będąc dorosłym mężczyzną, nadal nie możesz poradzić sobie z toksycznym rodzicem. Wątek trudnej relacji z dawno zmarłym ojcem i despotyczną matką był bardzo odważny w 1999, kiedy w dyskursie publicznym nie było miejsca na takie kwestie, jak niedojrzali emocjonalnie rodzice, mówienie o chorobach psychicznych bez stygmatyzowania chorych, czy też nieprzepracowane traumy z okresu dzieciństwa. Dzisiaj serial zyskuje drugie życie dzięki temu, że David Chase bez pudrowania mówił o rodzinie jako źródle depresji.

Przemoc oglądamy dwutorowo – nie tylko w wymiarze rzeczywistym, realnym, gdy bohaterowie dokonują pobić i morderstw, ale także w rodzinie, gdy Livia (Nancy Marchand) będąc u kresu życia, nie daje swojemu synowi okazji do tego, aby mógł za nią tęsknić. Wciąż ma wobec niego duże oczekiwania w zakresie pomocy, a równocześnie szydzi z niego, upokarza i deprecjonuje jego samodzielność, rodzinę, zaradność, zdolność do samodzielnej egzystencji bez jej nadzoru.

W odcinku pilotowym Tony ma stany lękowe i zaczyna terapię, a seniorka rodu nie zgadza się na przeprowadzkę do domu opieki. Wszystkie problemy Tony’ego dopiero przed nim.

2. Sezon 1, odcinek 5 „College”
Tony jedzie z córką odwiedzić college, w którym Meadow (Jamie-Lynn Sigler) chciałaby studiować i w czasie tego weekendowego wyjazdu dziewczyna odkrywa, czym tak naprawdę zajmuje się jej ojciec. Od tego momentu zaczyna się jej zmaganie z nowo zdobytymi informacjami. Przechodzi wszystkie etapy żałoby po utraconym dzieciństwie i niewinności.

Wstrząsająca scena morderstwa dokonanego przez Soprano wciąż wywiera piorunujące wrażenie na widowni. Odcinek pokazuje scenę brutalnej napaści na człowieka w sposób, który dotychczas w telewizji nie był czymś powszechnym.

3. Sezon 1, odcinek 13 „I Dream of Jeannie Cusamano”
Tony w końcu dowiaduje się o zamachu planowanym na swoje życie. Wie, że stoją za nim Livia i wujek Junior (Dominic Chianese). Ta zdrada bardzo go boli, pokazuje mu, że w relacjach rodzinnych wciąż jest małym chłopcem, z którym dorośli się nie liczą. Jest tylko intruzem w świecie porachunków gangsterskich, a zawiadują nimi jego matka i wujek.

Odcinek ważny z uwagi na odsłonięcie brutalnych relacji rodzinnych i pokazanie Tony’emu, gdzie jest jego miejsce zdaniem starszej generacji Soprano.

4. Sezon 2, odcinek 3 „Toodle Fucking-Oo”
Po latach spędzonych w więzieniu, na wolność wychodzi Richie April (David Proval), z którym Tony ma zadawniony konflikt. Skomplikowana relacja Richiego i Tony’ego będzie się rozwijać, prowadząc do nieuchronnego końca. Ten wątek, który wciąż fascynuje i nie traci na aktualności, to toksyczna męskość i źle rozumiana lojalność. Otoczenie Tony’ego, jak i on sam, to niewyemancypowani mężczyźni, uznający tradycyjny podział ról, w którym miejsce kobiety jest w kuchni, a mężczyzny na polowaniu.

Tony i jego podwładni wręcz ociekają testosteronem, próbując sobie nawzajem udowodnić jedyny słuszny styl życia, podkreślają wzajemną lojalność, a równocześnie skłonni są do prymitywnych kłamstw, oszustw i zdradzania małżonek, mimo że deklarują rodzinę jako najważniejszą wartość w życiu. Tony nie mówi o swojej terapii, ani o depresji współpracownikom (odcinek z odlatującymi kaczkami jest wybitny jeśli chodzi o pokazanie stanów lękowych bohatera i zreferowanie jego obniżonego samopoczucia), ponieważ wie, że odebraliby to jako dowód słabości, nieudacznictwa i podkopałoby to jego autorytet w „rodzinie”. Znajomość z Richiem to idealny przykład toksycznej relacji opartej na maczystowskim fundamencie.

5. Sezon 2, odcinek 9 „From Where to Eternity”
Odcinek skupia się na Christopherze (Michael Imperioli) i jego jednominutowej śmierci, a dokładnie zatrzymaniu akcji serca. Wypadek ten jednoczy rodzinę i daje wszystkim do myślenia na temat kruchości życia. Christopher będzie miał w przyszłości kolejne odcinki, w których ukradnie show Tony’emu.

Starcie tych dwóch postaci, to jeden z ważniejszych elementów serialowej fabuły.

6. Sezon 2, odcinek 13 „Funhouse”
Meadow kończy liceum i czeka ją uroczyste wręczenie świadectw. Tony dzień przed wielkim wydarzeniem dostaje zatrucia pokarmowego i usiłuje wyleczyć się na własną rękę. Dowiaduje się także, kto jest informatorem policyjnym. Czuje się zdradzony.

Ukazanie bohatera z jego problemami zdrowotnymi i szwankującą fizjologią sprawia, że widzimy go całościowo, a przez to bardziej rozumiemy. Bywa twardym gangsterem, ale częściej udręczonym i mściwym człowiekiem z problemami żołądkowymi.

7. Sezon 3, odcinek 2 „Proshai, Livushka”
Tony wścieka się i oburza na wieść, że chłopak jego córki jest Afroamerykaninem o żydowskim pochodzeniu. Nie mieści mu się to w głowie i uznaje związek za dowód nieodpowiedzialnego zachowania ze strony Meadow. To dopiero początek konfliktu międzypokoleniowego, który będziemy śledzić w relacji ojciec i córka. Meadow stanowi pierwiastek postępowy w rodzinie, wyraża przekonania typowe dla nowej generacji, nie chce żyć w tradycyjnym modelu rodziny, jak jej matka.

8. Sezon 3, odcinek 4 „Employee of the Month”
Dr Melfi (Lorraine Bracco) zaprasza na terapię Tony’ego wraz z żoną Carmelą (Edie Falco). Równocześnie przeżywa osobisty dramat po gwałcie, którego padła ofiarą. Rozważa nawet, aby poprosić Soprano o pomoc w wymierzeniu sprawiedliwości sprawcy napadu, ponieważ sąd jej nie pomógł. Dr Melfi długo walczy ze sobą w tej sprawie. Z jednej strony chciałaby oprzeć się na ramieniu kogoś silniejszego, z drugiej brzydzi się tym, czym na co dzień zajmuje się jej klient.

Postawa dr Melfi jest godna podziwa - po ludzku szuka zemsty za obrzydliwą przemoc, której doświadczyła, ale zwycięża w niej poczucie etyki i moralności - nie chce mścić się za pomocą Tony'ego. Wie przecież, że to na zawsze zmieniłoby ich relacje i stałaby się jego dłużniczką.

9. Sezon 3, odcinek 11 „Pine Barrens”
Świetny odcinek z udziałem Pauliego (Tony Sirico) i Christophera, którzy po próbie dokonania egzekucji na pewnym Rosjaninie, gubią się w lesie, ale gubią też swoją ofiarę. Ciekawy eksperyment fabularny łączący kino gangsterskie z komedią.

10. Sezon 4, odcinek 7 „Watching Too Much Television”
Pauli wychodzi na wolność po kilku miesiącach i jak zawsze w takiej sytuacji, Tony jest podejrzliwy i ostrożny. Zastanawia się, czy może mu ufać i wierzyć w dawną lojalność. Cały czas rozwija się wątek Adriany (Drea de Matteo), która na tym etapie dąży do ślubu z Christopherem byle tylko nie musieć zeznawać przeciwko niemu w sądzie.

11. Sezon 5, odcinek 5 „Irregular Around the Margins”
Jeden z odcinków, które pokazują, jak egoistyczny, kapryśny i nielojalny bywa Tony. Podczas nieobecności Christophera, spędza dużo czasu z Adrianą i prawie dochodzi między nimi do romansu. Wszyscy wokół sądzą, że Tony i Adriana rzeczywiście mają romans. Po powrocie ta sytuacja rozwściecza Christophera, ale niewiele może z tym zrobić. Tony nie liczy się z niczyimi uczuciami, poza własnymi czego dowodzi jego beztroska w tej sytuacji i ignorowanie tego, że Adriana ma przez niego problemy.

Sytuacja pokazuje wahania nastroju bohatera - od przyjaźni do obojętności. Większość kobiet, z którymi się wiąże, musi zapłacić za tę znajomość wysoką cenę.

12. Sezon 5, odcinek 12  „Long Term Parking”
Jeden z najbardziej zapadających w pamięć odcinków skupia się na Adrianie i pokazuje jej dalsze losy. Wątek Adriany jest jednym z najciekawiej napisanych w całym serialu. Do dzisiaj wzbudza wielkie emocje w widzach.

13. Sezon 5, odcinek 13 „All Due Respect”
Tony podejmuje decyzję o zabiciu kuzyna. Napięcie między nimi rosło przez cały sezon. Teraz zapadła decyzja o egzekucji. To kolejny z bardziej wstrząsających odcinków serialu.

14. Sezon 6, część 2, odcinek 6 „Kennedy and Heidi”
Podróż Tony’ego i Christophera z Nowego Jorku kończy się wypadkiem. Poznajemy dalsze losy Christophera. Wspólna podróż bohaterów staje się początkiem końca struktury mafijnej, którą buduje Soprano. Wszystko zaczyna się sypać niczym domek z kart.

15. Sezon 6, część 2, odcinek 8 „The Blue Comet”
Tony przygotowuje się na wojnę z inną rodziną mafijną, a cały jego świat się rozyspuje - zarówno ten domowy, jak i zawodowy. Bohater traci grunt pod nogami.

16. Sezon 6, odcinek 9 „Made in America”
Wielki finał, w którym FBI i inna rodzina mafijna, depczą Tony’emu po piętach. Otrzymujemy zakończenie do samodzielnej interpretacji, w którym nie brakuje symboliki (parkowanie Meadow w scenie finałowej) i kilku warstw interpretacyjnych. Odcinek kończy się nagle i pozostawia nas w zdumieniu.

Do dzisiaj fani zastanawiają się, co się stało. Po piętnastu latach David Chase przedstawił widzom własną interpretację.

Serial „Rodzina Soprano” dostępny jest na platformie HBO Max.