Podsumowanie 2015 roku w social media - prognozy na 2016 (wydawcy i agencje)

Dominik Wieprzowski, analityk biznesowy w Gemiusie

Wydarzenie roku
Jeśli rozpoczynać, to rozpoczynać od kontrowersji. Pomimo wszystkich ważnych wydarzeń, jakie miały miejsce w branży social media w 2015 roku, na tytuł wydarzenia roku zasługuje otoczka trzęsienia ziemi w Nepalu. Pomimo licznych narzekań, funkcjonalność, którą wprowadził Facebook, pokazała, że sieci społecznościowe mogą okazać się w przyszłości niesamowicie istotne w przypadku ratowania ludzkiego życia. Pomimo tragicznego wymiaru tego wydarzenia warto wspomnieć, że testy na masową skalę to jeden z pierwszych kroków do zapewnienia mediom społecznościowych dodatkowej siły. Tym razem już nie tylko jako narzędzia do promowania społecznych interakcji, ale także do wykorzystania w celu ochrony tego życia. Pewnym jest, że społeczeństwo musi jeszcze przyswoić istnienie nowych możliwości, zwłaszcza biorąc pod uwagę liczne niedojrzałe zachowania użytkowników, zanim ta opcja dotrze do swojego pełnego potencjału.

Sukces roku
Pinterest. O ile w Polsce nie jest jeszcze medium, które zdobyło szczyt swojej popularności, o tyle za granicą trend wzrostu Pinteresta jest niezmienny i serwis zyskuje coraz większą siłę przebicia w mediach głównego nurtu. Pomimo prostej idei, Pinterest jest jednym z tworów, które niesamowicie skutecznie wdzierają się do umysłów konsumentów przekazów w social media.

Porażka roku
Działania podczas kampanii prezydenckich w serwisie Wykop.pl. Niestety, jako bierny obserwator wydarzeń byłem zdziwiony z jednej strony poziomem niezrozumienia mechaniki i specyfiki funkcjonowania tegoż portalu przez kandydatów / komitety udzielających się tam, z drugiej - poziomem niektórych użytkowników. Rozumiem, że w każdej grupie znajdą się osoby, których kultura wypowiedzi pozostawia wiele do życzenia, ale nie rozumiem, dlaczego w sytuacji, w której istniała możliwość, aby z konkretnych kandydatów wyciągnąć esencję ich programu, spróbować zrozumieć istotę człowieka, który zazwyczaj skrywa się za hasłami płynącymi z billboardów, nie skorzystano z tej możliwości. Zamiast tego stosowano pytania opresyjne, na które nie istniała dobra odpowiedź.

Człowiek roku
Blogerki modowe. Pomimo, że nie jestem „grupą docelową” i stosuję wszelkie możliwe filtry, które mają mnie uchronić przed niechcianymi wiadomościami zaprzątającymi moją uwagę, nie jestem w stanie w stu procentach uodpornić się na informacje o kolejnych polskich blogerkach modowych. Szczerze mówiąc, muszę to uznać za ich wielki sukces – przebijają się już nie tylko w mediach internetowych, ale zaczynają się głęboko zakorzeniać w naszej, szeroko pojętej, kulturze masowej. O ile nie odpowiada mi niesiony przez nie przekaz, o tyle gratuluję im osiągniętego sukcesu w promowaniu się w social media, co bezpośrednio przełożyło się na popularność także wśród zwykłych i szarych ludzi.

Trend roku
Skracanie wszystkiego.

Prognoza na rok 2016
Jeszcze większy wzrost znaczenia wideo - to naczelny trend, który będzie utrzymywał się nie tylko w social media, ale także w całym internecie. Już teraz vlogerzy, streamerzy i inne osoby tego pokroju zdobywają popularność, którą mogą konkurować z celebrytami. Sytuacja ta będzie się tylko pogłębiać. O ile w przypadku zwykłych interakcji społecznych nie przewiduję przestawienia się na formę wideo, o tyle osoby, które chcą zaistnieć w social media, w coraz większym stopniu będą potrzebowały dobrego zapoznania się z możliwościami formatu wideo.

Rafał Drzewiecki, team leader w Grupie Onet.pl

Wydarzenie roku
W Polsce: wybory parlamentarne. W 2015 roku social media stały się miejscem, nareszcie, ważnej (w porównaniu do lat ubiegłych) debaty, która począwszy od wyborów prezydenckich rozlała się po sieci angażując ogromną część użytkowników we wszystkich sieciach społecznościowych. Social media dla polityków z jednej strony stają się głównym frontem w walce o elektorat, z drugiej zaś punktem zapalnym, gdzie komentowane i wytykane będą najmniejsze potknięcia. Polityka często sprowadzana do poziomu „mema” zachęca do aktywnego angażowania się niemal wszystkim grupom społecznym/politycznym. Zasady debaty publicznej uległy zmianie - politycy jeszcze nigdy nie byli tak blisko ludzi (rewolucja pokroju telewizji informacyjnej). Przed politykami ogromne wyzwanie, ale i ogromne możliwości.

Na świecie: Zamachy terrorystyczne w Paryżu.
Niestety. To w mediach społecznościowych pojawiają się pierwsze informacje o dramacie rozegranym we Francji - nie informacje, ale RELACJE osób w samym centrum wydarzeń. Facebook błyskawicznie odpala funkcjonalność meldowania się swoich użytkowników jako „bezpiecznych”, kondolencje przedstawicieli rządów z całego świata płyną przez Twittera, co nawet w obliczu tak ogromnej tragedii u nikogo nie budzi już zdziwienia. Użytkownicy social media na całym świecie niemal na żywo znajdują się w samym środku wydarzeń - ostatecznie jednocząc się pod francuską flagą na profilu.

Sukces roku
W Polsce: Konkurs Chopinowski.
Oczywiście było wiele innych, często dużo bardziej społecznych/popularnych wydarzeń: Oskar dla Idy, awans reprezentacji Polski na Euro itd. To jednak Konkurs Chopinowski pokazał według mnie prawdziwą wartość social media tworząc z niezwykle ważnego, ale jednak niszowego (prestiżowego!) wydarzenia spory trend angażując bardzo dużą ilość użytkowników, którzy właśnie w mediach społecznościowych poprowadzili viralową kampanię eventu. Duży prestiż zachęcił użytkowników do dzielenia się treści i chwalenia się aktywnym uczestnictwem wznosząc zainteresowanie konkursem na wyższy poziom. Cichy i niespodziewanybohater pozwala wierzyć w social media ambitne, dające szanse każdemu kto umiejętnie wykorzysta ich potencjał.
 
Na świecie: kontratak Facebook wideo.
Imponuje nie tyle fakt, że Facebook skutecznie zagroził Youtube w kwestii internetowego wideo, ale przede wszystkim czas, w jakim udało mu się tego dokonać. To jednak nie koniec ofensywy Facebooka w tym temacie. Rozwijanie modelu monetyzacyjnego dla wydawców, wideo 360, Facebook Mentions i inne aktywności FB wskazują, że to dopiero początek wojny, z której zwycięsko mogą wyjść użytkownicy, którzy ostatecznie dostaną dobre i użytkowe funkcjonalności.

Porażka roku
W Polsce: obniżenie jakości języka w internecie.
Kilka lat temu analizowałem problem jakości dyskusji w sieci. W raczkujących wówczas w Polsce social media, których głównym wyróżnikiem był brak anonimowości upatrywałem szansę na przynajmniej małą rewolucję. Z końcem 2015 roku mogę powiedzieć, że niestety się myliłem. Imię, nazwisko i zdjęcie, często z dowodu osobistego w „profilówce” przestaje być czynnikiem hamującym zapędy do uzewnętrznia się - w każdy możliwy sposób.

Historia samobójstwa 14-letniego Dominika z Będzina spowodowanego hejtem szkolnych kolegów pokazała, że wielu młodych ludzi w sieci nie zna granic. Temat Jarosława Kuźniara pokazuje z kolei, że jest to problem nie tylko młodszych internautów, ale także dorosłych. Liczne kampanie społeczne na chwilę obecną wydają się nie zdawać egzaminu - jest to bardzo niebezpieczny trend.

Na Świecie: Volkswagen.
Wyobraźcie sobie skandal VW w „epoce przed social media”. Kilka artykułów, burza w głównych wydaniach wiadomości i... to wszystko. Teraz to nie przejdzie. Nie znam nikogo, kto nie słyszał o tym kryzysie. Nieważne, czy jeździsz KIA, fordem, peugeotem czy renaultem - wiesz, że VW kręci, wiesz, że ma kłopoty. Widziałeś dziesiątki memów u swoich znajomych, a może sam je sharowałeś. VW to w mojej ocenie jedna z największych ofiar współczesnych mediów (pewnie słuszna). Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy, w jaki sposób relacje konsumenckie zmieniły się w kontekście social media, gdzie problem pojedynczej reklamacji rośnie do rangi sporego problemu dla marki - przeklęte social media!

Człowiek roku
W Polsce: Aleksander Kwaśniewski.
Pan Prezydent pewnie nie będzie zachwycony z tego tytułu, ale chcąc nie chcąc w social mediach bryluje... codziennie. Memy z jego udziałem biją rekordy popularności w każdej sieci społecznościowej i w kontekście kreatywności internautów pewnie szybko się nie znudzą. Taki trend, paradoksalnie, może odbić się pozytywnie na wizerunku byłego Prezydenta, bo wszyscy go... „lubią”. Historia zna takie przypadki - Zdzisław Kręcina.

Na świecie: Księżniczka Charlotte.
Nie było prawdopodobnie w social media w 2015 roku osoby, która wywołała większy buzz. Oczekiwanie, narodziny a pod koniec roku sesja zdjęciowa, to tematy, które przewinęły się przez newsfeedy chyba wszystkich użytkowników.

Serwis / projekt roku
W Polsce: Brand24.
Ekspansja na międzynarodowy rynek i zwieńczenie roku informacją o Białym Domu robią duże wrażenie i pozostawiają konkurencję w tyle. Nie bez uwagi zostaje też sam Michał Sadowski, który zarządzając biznesem wartym już grube miliony wydaje się być tym faktem niewzruszony i pozostaje sobą.

Na Świecie: Snapchat.
Patrząc na liczby, w Polsce serwis o niewielkim zasięgu, ale w mojej ocenie o ogromnym znaczeniu. Snapchat zmienia trendy w social media i popycha inne platformy do daleko idących zmian chcąc zawalczyć o młodego, mobilnego użytkownika, który na Twitterze i Facebooku często nie ma już czego szukać....

Trend Roku
W Polsce: Uchodźcy. Temat uchodźców to swojego rodzaju milestone w mediach społecznościowych w Polsce, podobnie jak wybory. Debata publiczna w Internecie przechodzi na kolejny level, angażując wszystkie grupy społeczne przesuwając wrażliwość użytkowników niemal wchodząc do ich domów. Dla mnie to jednak przede wszystkim kubeł zimnej, ponieważ zdajemy sobie sprawę, jak łatwo manipulowany stał sie użytkownik social media. Kłamstwo udostępnione 100 razy staje się prawdą - tak w najprostszy sposób można podsumować  wyssane z palca posty czy materiały, które krążąc w sieci często dyktowały kierunki debaty w internecie.
 
Na świecie: „Gwiezdne wojny”. Nowe „Gwiezdne wojny” pobiją wszelkie rekordy - jestem tego pewien. Od kilku miesięcy toczy się gigantyczna kampania społecznościowa napędzana setkami viralowych treści, którą widział chyba każdy niezależnie od miejsca zamieszkania, wieku i płci.

Prognoza na 2016 rok
2016 rok, to przede wszystkim social media live. Rosnąca popularność Snapchata, Periscope i Facebook Mentions, który  przyszłym roku przykryje wszystko (na pewno w Polsce) wyraźnie wskazuje trend. Użytkownik chce być w centrum wydarzeń. Nie interesuje go forma podania czy jakość wideo - interesuje go kontent tu i teraz.
 
Z punktu widzenia wydawców internetowych, 2016 rok w mojej ocenie stanie pod znakiem monetyzacji w ekosystemie mediów społecznościowych - głównie na Facebooku. Zmieniający się model konsumpcji treści w sieci zmusi nas prędzej czy później na popatrzenie na social media w innym kontekście niż pozyskiwanie ruchu. Facebook ma szansę stać się największym wydawcom na świecie nie produkując samodzielnie kontentu...