Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji porównała wyniki monitoringów audycji publicystycznych emitowanych przez: TVP1, TVP2, TVP Info, TVN24, Polsat News oraz TV Trwam.
KRRiT przeanalizowała cztery kampanie wyborcze w 2014 roku, poprzedzające eurowybory, wybory samorządowe, a także okresy kampanijne w 2015 roku, poprzedzające: I i II turę wyborów prezydenckich oraz wybory parlamentarne.
Krajowa Rada wskazała w opublikowanej analizie na powtarzające się trendy i zjawiska we wszystkich badanych okresach wyborczych. W programach publicystycznych przeważały tematy dotyczące prowadzonej kampanii, a dyskusja nie miała istotnych walorów poznawczych i informacyjnych dla widzów. W badanych kampaniach (z wyjątkiem kampanii samorządowej) tematyka ta zajmowała około 50 proc. czasu audycji.
Ponadto stanowiska polityków, którzy występowali w badanych audycjach były powtarzalne, podobnie jak wzorce zachowań dziennikarskich prowadzących dyskusje. Głównymi tematami były oceny szans poszczególnych kandydatów i komitetów w wyborach, komentarze do wystąpień w kampanii wyborczej czy komentarze do wydarzeń aranżowanych przez komitety wyborcze i kandydatów (konferencje, wywiady, konwencje wyborcze) i prognozy wpływu poszczególnych działań kampanijnych na wynik wyborów. KRRiT zwróciła uwagę na problemy z ekspozycją kobiet w programach publicystycznych.
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji zauważa, że na kształt tematyki kampanii wyborczej znaczny wpływ miały afery i skandale (np. pobicie posła Wiplera, afera madrycka, afera podsłuchowa). Ważnym czynnikiem generującym dyskusję w badanym okresie były bieżące wydarzenia społeczne i polityczne o charakterze kryzysowym lub nadzwyczajnym (np. zamieszki podczas Marszu Niepodległości, omawiane i komentowane w kontekście wpływu na kampanię wyborczą).
Najlepsze proporcje, jeśli chodzi o udział wyborczej tematyki merytorycznej w okresie kampanii wyborczej miała TV Trwam.
W badanych audycjach można było zauważyć podobieństwo w pokazywaniu przez poszczególne stacje komitetów wyborczych i kandydatów niemal w każdej kampanii.Na antenach Telewizji Polskiej (TVP1, TVP2 i TVP Info) eksponowano głównie przedstawicieli komitetów PiS i PO (z przewagą PO). Z analizy KRRiT wynika, że kanał TVP Info charakteryzował się wyraźną ekspozycją mniejszych stronnictw.
Analiza poszczególnych kampanii wyborczych w mediach wykazała również nieco wyższą ekspozycję przedstawicieli PSL i SLD w telewizji publicznej (3 z 5 badanych kampanii), brak ekspozycji polityków PiS w badanych programach TVP2 (decyzja sztabu wyborczego PiS), spadającą w kolejnych kampaniach ekspozycję partii innych niż PiS w TV Trwam oraz powolną reakcję nadawców na powstawanie nowych stronnictw politycznych.
Stacja Polsat News w okresie kampanijnym - zdaniem KRRiT - skupiła się na spolaryzowanej osi sporu PiS-PO, ale często w jej audycjach gościli przedstawiciele SLD i Europy Plus oraz innych mniejszych stronnictw. Podobny trend zaobserwowano w TVN24, gdzie przeważali eksperci, a w tematach widoczne było skupienie na spolaryzowanej osi sporu PiS–PO (z przewagą PO). Z kolei w TV Trwam dominowali politycy PiS i Solidarnej Polski, a do programów publicystycznych często zapraszano grupy ekspertów.
Kryteria misji publicznej, wskazanej w ustawie o radiofonii i telewizji, najlepiej wypełniały Polsat News i TVP1. Nieco niżej w ocenie KRRiT znalazły się TVN24 i TVP Info. W najmniejszym stopniu kryteria te realizowała Telewizja Trwam, która zapraszała wyłącznie gości ideowo bliskich stacji, oraz TVP2, która emitowała tylko jeden program publicystyczny – „Tomasz Lis na żywo”.
KRRiT przeanalizowała zachowanie dziennikarzy, prowadzących programy publicystyczne w badanym okresie. Do analizy wzięto pod uwagę: częstotliwość zadawanych pytań, sposób przerywania wypowiedzi gości i rodzaj zadawanych pytań.
Na tej podstawie Krajowa Rada wyróżniła wzorce różnicujące poszczególne anteny, które powtarzają się w niemal wszystkich kampaniach objętych monitoringiem na przestrzeni dwóch lat. Zdaniem KRRiT, wskazuje to na dużą trwałość wyróżnionych wzorców w polityce nadawców.
W programach TV Trwam zwrócono uwagę na spokojny styl prowadzenia dyskusji z dużą liczbą pytań o informację skierowanych do gości, a także niską częstotliwością przerywania wypowiedzi gości. Taki sposób prowadzenia rozmowy przekłada się na płynniejszy odbiór i poczucie uporządkowania dyskusji.
Styl prowadzenia dyskusji w programach publicystycznych TVP Info cechuje się wyważeniem zarówno wskaźników aktywności dziennikarza, jak też zrównoważeniem liczby pytań o opinię i informację. W badanych kampaniach prowadzący TVP Info charakteryzowali się nieco mniejszą aktywnością, a liczba pytań o informację była minimalnie większa od średniej.
Z kolei przy charakterystyce stylu prowadzenia audycji w TVN24 Krajowa Rada zwraca uwagę na stabilność i stałą aktywność dziennikarzy, cechującą się kontrolowaniem dyskusji (przerywanie wypowiedzi, dopytywanie), a także dużym natężeniem pytań o opinię kierowanych do gości audycji.
W przypadku TVP1 i Polsat News uwagę zwrócono na zróżnicowane natężenie pytań o informację i opinię zaproszonych gości. Audycja „Tomasz Lis na żywo” emitowanej w TVP2 charakteryzowała się bardzo dużym zróżnicowaniem tego parametru.
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji zwróciła w swoim raporcie uwagę na niską ekspozycję kobiet, co zostało uznane za niepokojące i stałe zjawisko. Wskaźnik frekwencji kobiet dla wszystkich stacji waha się między 12 a 17 proc. czasu ekspozycji gości.
- Zjawiska tego nie tłumaczy ani struktura list wyborczych, ani rola kobiet w poszczególnych partiach. Wybory parlamentarne wykazały, że nawet obecność kobiet jako liderek trzech największych komitetów nie przekłada się na łączny wzrost ekspozycji kobiet w badanych audycjach - czytamy w raporcie KRRiT.
