Co roku w polskich szkołach dochodzi średnio do kilkudziesięciu tysięcy wypadków. Do większości urazów dochodzi na salach gimnastycznych i korytarzach, schodach i boiskach szkolnych, placach zabaw. Według MEN (SIO IX 2010), w roku szkolnym 2009/2010 w szkołach podstawowych zanotowano 31 846 wypadków, w tym 18 śmiertelnych.
Wg Policji, w 2010 r. w 4 239 wypadkach na polskich drogach zginęło 112 dzieci, a 4586 zostało rannych. W grupie dzieci 7-14 lat – 78 zabitych, 3340 rannych. Główną przyczyną wypadków było nagłe wtargnięcie na jezdnię.
W tegorocznej I edycji projektu „Kabecjanie dają radę” biorą udział szkoły podstawowe z 3 wybranych województw. W szkołach na Dolnym Śląsku doszło w ub. r. do 2266 nieszczęśliwych zdarzeń, a w Łódzkiem do 1928. Bardzo niepokojącą i najwyższą liczbę wypadków (4950) zanotowano w woj. śląskim (15,5% wszystkich wypadków). Na Śląsku doszło też do największej liczby wypadków drogowych z udziałem dzieci – 549.
Program ma na celu poprawę bezpieczeństwa dzieci w najbliższym otoczeniu oraz zmniejszenie liczby wypadków z ich udziałem. Adresowany jest do uczniów klas I-III i ich rodziców i nauczycieli.
- Projekt jest częścią naszej strategii zaangażowania społecznego „Przyjazny rozwój dziecka” – chcemy tworzyć przyjazne środowisko dla rozwoju ważnych dla nas społeczności lokalnych, w których na co dzień działamy, ze szczególnym wsparciem bezpiecznego rozwoju dzieci – mówi Monika Nowakowska, dyrektor Biura Public Relations Kredyt Banku i WARTY. – Jednym z kierunków działań jest „edukacja dla bezpiecznego rozwoju”. Stąd pomysł na projekt. Ucząc najmłodszych zasad bezpieczeństwa obowiązujących w szkole, na placach zabaw, na ulicy, w domu, utrwalając prawidłowe zachowania, ćwicząc praktyczne umiejętności, chcemy wpływać na zmianę złych postaw i przyzwyczajeń wśród dzieci i rodziców, którzy przecież powinni dawać dobry przykład – dodaje.
Cykl 13 lekcji o bezpieczeństwie w szkołach prowadzą nauczyciele i goście specjalni– przedstawiciele służb ratowniczych: policjanci i strażacy. Przeprowadzane są też wśród dzieci badania wzroku, słuchu i lateralizacji (ręczności) – niedosłuch czy niedowidzenie sprawiają trudności w orientacji przestrzennej i mogą być przyczyną wypadków. Na jedną z lekcji zapraszani są wolontariusze PCK, którzy uczą dzieci podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy.
Te trudne tematy zostały przedstawione w konwencji bajkowo fantastycznej. Jest to zabawna historia przygód kosmicznych bohaterów – Kabecjan, którzy przybyli na Ziemię z ekspedycją badawczą z tajemniczej planety Bezpieczeństwa i Rozwagi. Ich przywódcą i mentorem jest rozważny i niezwykle mądry smok Mądragon. Dzięki temu, że Kabecjanie dopiero odkrywają pewne zaskakujące ich reguły życia na Ziemi, dzieci mogą razem z nimi uczyć się i poznawać podstawowe zasady bezpieczeństwa.
- Jesteśmy przekonani, że tak skonstruowane materiały dydaktyczne poprawią samoświadomość dzieci. Zależy nam, by po projekcie dzieci umiały prawidłowo i odpowiedzialnie reagować w sytuacjach zagrożenia, by przestrzegały podstawowych zasad bezpieczeństwa na co dzień – mówi Jolanta Żeglecka, prezes Stowarzyszenia Laboratorium Troski.
Działania edukacyjne kierowane są też do dorosłych – nauczycieli i rodziców. To grupy, które mają największy wpływ na zapewnienie dziecku bezpieczeństwa i przyjaznego rozwoju.
Dla nich w każdej ze szkół objętej projektem organizowane są bezpłatne elementarne kursy pierwszej pomocy prowadzone przez doświadczonych instruktorów pierwszej pomocy PCK.
Ważną częścią projektu jest specjalny edukacyjno-informacyjny serwis internetowy www.kabecjaniedajarade.pl. Są tam interaktywne gry i zabawy utrwalające zasady bezpieczeństwa i hymn projektu. W części dla rodziców i nauczycieli dostępne są przydatne informacje, np. podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy ze zdjęciami, jak zapewnić dziecku bezpieczeństwo podczas nieobecności dorosłych, na co zwrócić szczególną uwagę w komunikacji z nim. Jest też ankieta badająca obawy rodziców w kwestii bezpieczeństwa swojej pociechy.
Patronat nad projektem objęli: MSWiA, Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej oraz Komenda Główna Policji. Szkoły uczestniczące w projekcie wytypowały Komendy Wojewódzkie i Miejskie Policji. Kryterium doboru było głównie niebezpieczne, ze względu na ruch uliczny, usytuowanie szkoły. – Edukowanie dzieci w zakresie odpowiedzialnych zachowań, w tym atrakcyjne przekazy dostosowane do poziomu ich rozwoju, gwarantują utrwalenie bezpiecznych postaw w dorosłym życiu. Z tym większą życzliwością Policja odnosi się do inicjatyw, które w ciekawy sposób uczą bezpieczeństwa, a także angażują w działania edukacyjne rodziców czy nauczycieli – osoby będące często autorytetami dla dzieci – uzasadnia zaangażowanie Policji w projekt mł. insp. Mariola Gosławska, naczelnik Wydziału ds. Nieletnich, patologii i Profilaktyki Biura Prewencji KGP.
Alarmujące statystyki
- W Polsce i na świecie główną przyczyną zgonów dzieci są nie tylko wypadki komunikacyjne, ale też niezamierzone urazy. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO, 2007), w grupie wiekowej 5-14 lat ponad 56% zgonów i 70% przypadków niepełnosprawności ma miejsce w wyniku urazów doznanych podczas wypadków nie-drogowych, np. utonięć, zatruć chemiczną substancją, kontaktów z ostrym narzędziem, poparzeń gorącą cieczą lub przedmiotem, poparzeń prądem, upadków, zadławień itp.
- Z badań dotyczących zdrowia i życia dzieci i młodzieży prowadzonych w latach 90. przez Instytut Matki i Dziecka wynika, że miejscem, gdzie najczęściej dochodzi do wypadków jest szkoła (26%) oraz dom (25%), czyli środowiska, w których dziecko powinno czuć się najbezpieczniej. Główną przyczyną wypadków są uderzenie przypadkowe i nieuwaga (62% wszystkich zdarzeń) oraz inne przyczyny (32%).
- Jak niebezpieczna jest szkoła, pokazuje zestawienie liczby wypadków w szkole (2003/2004 r.) i w sektorach powszechnie uznawanych za niebezpieczne, tj. górnictwie i transporcie. Na 1000 osób zatrudnionych przypadło 17 zdarzeń wypadkowych w górnictwie i 8 w transporcie, a na 1000 uczniów 21 wypadków.
- Wg danych MEN (SIO, IX 2010), w roku szkolnym 2009/2010 w szkołach podstawowych woj. śląskiego, łódzkiego i dolnośląskiego doszło łącznie do 9 144 wypadków, w tym 4 śmiertelnych, co stanowi 28,6% wszystkich nieszczęśliwych zdarzeń.
- Wg danych MEN (SIO, IX 2010), najwięcej nieszczęśliwych zdarzeń w szkołach ma miejsce na salach gimnastycznych (w roku szkolnym 2009/2010 12 tys. wypadków), na korytarzach i schodach (8 tys.) oraz na boiskach i placach zabaw (5 tys. zdarzeń). Do 1746 wypadków doszło w salach lekcyjnych i pracowniach szkolnych.
- 44% wszystkich zgonów z przyczyn zewnętrznych to zgony dzieci spowodowane wypadkami komunikacyjnymi (Instytut Zdrowia Publicznego UJ Collegium Medium w Krakowie, na podstawie GUS, wrzesień 2007)
- Wg Policji, najwięcej ofiar w grupie wiekowej 7-14 lat to piesi.
