Piwo i wódka to kategorie od lat dominujące na polskim rynku, posiadające dużą grupę regularnych konsumentów. Przynajmniej kilka razy do roku sięga po nie odpowiednio 73% i 43% dorosłych. Ich pozycja jednak stopniowo słabnie, w miarę jak konsumenci eksplorują inne kategorie. Na pozycję wódki wpływają także zmiany regulacyjne, tj. wzrost stawki akcyzy na alkohol etylowy w 2014 roku.
W miejsce powoli kurczącej się sprzedaży wódki oraz ustabilizowanej sprzedaży piwa coraz większy udział w wydatkach na napoje alkoholowe zdobywają wina gronowe (6,3%), whisky (4,3%) oraz likiery, nalewki i smakowe napoje spirytusowe (5,4%).
Trzech na dziesięciu (31%) dorosłych konsumentów napojów alkoholowych twierdzi, że zdecydowanie stara się wybierać produkty ponadprzeciętnej jakości i chętnie sięga po marki premium. Jak wynika z badania zarządzających z branży napojów alkoholowych, spośród wszystkich trendów rynkowych to właśnie premiumizacja ma w najbliższych latach najsilniej kształtować rynek, i to niezależnie od kategorii.
Skutkiem premiumizacji na rynku piwa jest dynamiczny rozwój segmentu piw specjalnych, tj. piw dolnej fermentacji wychodzących poza typowy eurolager oraz piw górnej fermentacji. Piwa specjalne (bez smakowych i miksów piwnych) to już ok. 5% wolumenu rynku.
Przejawem premiumizacji jest także bardzo silny wzrost sprzedaży whisky. W ciągu ostatniego roku ten rodzaj alkoholu pił co drugi dorosły Polak, zaś 21% – kilkukrotnie w ciągu roku. W 2013 roku sprzedano 19 mln litrów whisky o wartości 1,8 mld zł - sześciokrotnie więcej niż w 2004 roku pod względem wolumenu sprzedaży i pięciokrotnie pod względem wartości. Co więcej, branża spodziewa się dalszego wzrostu kategorii nawet o 8-9% rocznie w 2014 i 2015 roku.
Rośnie także zainteresowanie klasycznymi winami gronowymi. W 2013 roku Polacy kupili 142,5 mln litrów win gronowych (wliczając wina musujące) o wartości 2,6 mld zł. Od 2004 do 2013 roku sprzedaż win gronowych w Polsce wzrosła ilościowo o 56%.
Drugim kluczowym trendem na polskim rynku napojów alkoholowych jest trend innowacyjny. Polacy są otwarci na nowości, poszukują nowych, mało znanych lub egzotycznych smaków, oryginalnych produktów. Z taką postawą zdecydowanie identyfikuje się 29% dorosłych konsumentów napojów alkoholowych. Trend ten widoczny jest przede wszystkim na rynkach piwa oraz napojów spirytusowych i dalej ma oddziaływać na te kategorie. Taki scenariusz na najbliższe lata przewiduje dla swojej kategorii 71% menedżerów z branży piwnej i 43% menedżerów z branży spirytusowej. Przebojem okazały się relatywnie nowe kategorie, jak "wódki" smakowe o obniżonej zawartości alkoholu, których sprzedaż zbliżyła się w 2013 roku do 24 mln litrów.
Na rynku piwa trend innowacyjny zaowocował m.in. dynamicznym rozwojem kategorii piw smakowych (owocowych, miodowych i in.) oraz miksów piwnych. Od 2004 roku ich sprzedaż wzrosła blisko dwukrotnie i odgrywa obecnie dużą rolę w skali całego rynku piwa, z wolumenem sprzedaży sięgającym 268 mln litrów w 2013 roku. Oferta ta trafiła w szczególności do kobiet: w ciągu ostatniego roku 62% z nich sięgnęło po piwo przynajmniej kilkukrotnie, podczas gdy wśród mężczyzn było to 84%.
W trend innowacyjny wpisuje się także wzrost popularności cydru. W ciągu ostatniego roku spróbowało go 40% dorosłych konsumentów, a co dziesiąty sięgnął po ten napój kilkukrotnie.
Co czwarty konsument alkoholu (26%) otwarcie i zdecydowanie przyznaje, że aktywnie poszukuje niższej ceny lub lepszego stosunku ceny do jakości lub ilości. Z trendem value for money najbardziej liczą się dystrybutorzy win (70% wskazań jako na kluczowy trend w przyszłości) oraz producenci piwa (57%).
Efektem wrażliwości cenowej konsumentów jest także widoczny rozwój produktów ekonomicznych, w tym marek własnych oraz własnego importu detalistów. Marki własne przejęły już ok. 8% wolumenu sprzedaży piwa oraz 6% wolumenu sprzedaży napojów spirytusowych. W przypadku rynku wina, prawie co druga butelka sprzedana w kanale off-trade to wino z dyskontu.
Raport KPMG w Polsce pt. "Rynek napojów alkoholowych w Polsce" powstał na podstawie danych uzyskanych od firm i instytucji badających rynek napojów alkoholowych, instytucji statystycznych, a także przeprowadzonych w III kw. 2014 r. badań konsumentów oraz firm z tej branży. Badanie konsumenckie zostało zrealizowane na reprezentatywnej próbie 1000 dorosłych Polaków. W badaniu wśród przedstawicieli 24 przedsiębiorstw z branży napojów alkoholowych wzięły udział zarówno duże koncerny, jak również średni i mali producenci.
