Polski rynek telekomunikacyjny: najtaniej na kartę, najdrożej w abonamencie (raport)

Z badania przeprowadzonego przez PBS i Indicator na zlecenie UKE wynika, że na rynku klientów indywidualnych odnotowano wysokie nasycenie usługami telekomunikacyjnymi. 86 proc. badanych posiada telefon komórkowy, 60 proc. - dostęp do internetu, a 31 proc. - telefon stacjonarny.

Wyniki te są zbliżone do roku poprzedniego, ale w odniesieniu do roku 2011 zauważalne są zmiany. Na przestrzeni dwóch lat odsetek osób posiadających telefon komórkowy wzrósł o 1,8 p.p., przy jednoczesnym spadku o 7,9 p.p. nasycenia usługami telefonii stacjonarnej. Zgodnie z deklaracjami ankietowanych, poziom usług dostępu do internetu nie zmienił się.

Cechami społeczno-demograficznymi różnicującymi korzystanie z usług telekomunikacyjnych są przede wszystkim wiek, wykształcenie i dochód. Dostęp do internetu i telefonu komórkowego częściej posiadają osoby młodsze, lepiej wykształcone i z wyższym dochodem. Odwrotna zależność charakteryzuje telefonię stacjonarną, z której najczęściej korzystają osoby starsze (powyżej 60 roku życia), z wykształceniem podstawowym lub zawodowym, mieszkające na wsi i w rodzinach wieloosobowych (5 i więcej osób).

Popularnym zjawiskiem jest korzystanie z pakietów usług telekomunikacyjnych. Najczęściej wiązane są usługi stacjonarne, w tym głównie internet, który wchodzi w skład 79 proc. ogółu pakietów. Dla porównania, w 2011 roku wskaźnik ten wynosił 72,5 proc. Najpopularniejsze typy pakietów - zarówno obecnie, jak i w latach poprzednich - obejmują telewizję i internet stacjonarny, albo telefon stacjonarny i internet stacjonarny.

Ankietowani deklarowali, że najniższe średnie miesięczne koszty korzystania charakteryzują usługi telefonii komórkowej na kartę i jest to 36 zł. Analogiczny wskaźnik dla telefonii stacjonarnej wyniósł 51 zł, natomiast dla internetu - 55 zł (dostęp stacjonarny) lub 52 zł (dostęp mobilny). Najwyższe rachunki płacili użytkownicy telefonii komórkowej na abonament - 62 zł. Dwa lata temu najniższy koszt - 42 zł - również ponosiły osoby korzystające z telefonu komórkowego na kartę. Abonenci telefonów stacjonarnych miesięcznie uiszczali koszt porównywalny (49 zł), natomiast średni miesięczny koszt dostępu do internetu był wyższy, odpowiednio o 2 zł w przypadku dostępu stacjonarnego i o 4 zł w przypadku dostępu mobilnego.

67 proc. badanych dostrzega pozytywne zmiany na rynku, wskazując przede wszystkim na rozwój nowych technologii, wzrost liczby dostawców oraz obniżki cen. Dwa lata wcześniej odsetek osób, który dostrzegał pozytywne zmiany na rynku telekomunikacyjnym, wynosił 51,5 proc., a wśród pozytywnych zmian dominowały wzrost liczby dostawców usług (64,7 proc. wskazań) oraz wzrost liczby ofert (64,2 proc.).

Wśród klientów instytucjonalnych najbardziej rozpowszechniona jest telefonia komórkowa, z której korzysta 89 proc. badanych. Dostęp do internetu deklaruje 71 proc. przedsiębiorstw, natomiast do telefonii stacjonarnej - 46 proc. Wysoki odsetek firm (75 proc.) posiada co najmniej dwie usługi telekomunikacyjne, a 32 proc. korzysta ze wszystkich trzech badanych usług. W porównaniu do roku 2011 o 3,6 p.p. wzrósł odsetek firm korzystających z telefonów komórkowych (z 85,4 proc.), przy jednoczesnym spadku liczby podmiotów korzystających z telefonów stacjonarnych (z 54,3 proc.).

Ogólny poziom zadowolenia z usług telekomunikacyjnych wśród badanych jest wysoki. W 2013 r. najlepiej oceniony został internet stacjonarny, podczas gdy dwa lata wcześniej najwyższą ocenę zdobyła telefonia komórkowa. Bez zmian natomiast pozostała najniższa ocena - telefonii stacjonarnej.

Wśród badanych przedsiębiorstw 70 proc. dostrzega pozytywne zmiany na rynku. Na przestrzeni dwóch lat wskaźnik ten podwyższył się o 18,4 p.p. Zadowoleni respondenci najczęściej wskazują na wzrost liczby ofert oraz obniżki cen.

Czynnikiem silnie różnicującym korzystanie z usług telekomunikacyjnych jest wielkość przedsiębiorstwa. Wśród średnich i dużych firm (zatrudniających co najmniej 50 pracowników) powszechne jest posiadanie telefonu stacjonarnego i dostępu do internetu (98 proc.), natomiast mniejsze podmioty częściej decydują się jedynie na telefonię komórkową.

Respondenci ocenili, że najniższe średnie miesięczne koszty korzystania z usługi charakteryzują internet mobilny - 75 zł. Analogiczny wskaźnik w przypadku dostępu stacjonarnego wyniósł 97 zł. Usługi głosowe wiążą się ze znacznie wyższymi opłatami. Firmy wydają średnio 172 zł miesięcznie na telefon stacjonarny i 201 zł na telefon komórkowy. Dla porównania, miesięczne koszty korzystania z usług telekomunikacyjnych w 2011 roku były jeszcze wyższe: klienci korzystający z internetu (bez podziału na technologie i metodę dostępu) płacili średnio 109,2 zł, a koszt korzystania z telefonu stacjonarnego w firmie wynosił średnio 253 zł.

W grupie klientów indywidualnych powyżej 50 roku życia występuje wysokie nasycenie usługami telefonii komórkowej - korzysta z niej 89 proc. respondentów. Stosunkowo duże - w porównaniu z ogółem populacji Polski - jest nasycenie telefonią stacjonarną, które osiąga poziom 43 proc. Podobny odsetek badanych (45 proc.) deklaruje korzystanie z internetu.

Korzystanie z usług telekomunikacyjnych jest silnie różnicowane przez podstawowe czynniki społeczno-demograficzne, takie jak wiek, miejsce zamieszkania i wykształcenie. W szczególności dotyczy to dostępu do internetu, z którego korzysta jedynie 21 proc. osób w wieku 65+, 33 proc. mieszkańców wsi i 6 proc. osób z podstawowym wykształceniem.

Dla respondentów posiadających stacjonarną linię telefoniczną, usługa ta ma duże znaczenie. 81 proc. osób z tej grupy uznaje ją za "zdecydowanie ważną" lub "raczej ważną". Jednocześnie połowa badanych przyznaje, że korzysta z telefonii stacjonarnej z przyzwyczajenia.

Użytkownicy internetu powyżej 50 roku życia posiadają na ogół dostęp do sieci w domu (95 proc.) i najczęściej jest to usługa stacjonarna (82 proc.). Charakteryzują się oni wysoką częstotliwością korzystania z internetu (86 proc. - co najmniej kilka razy w tygodniu), przede wszystkim w celu sprawdzenia poczty elektronicznej oraz portali informacyjnych.

55 proc. badanych nie korzysta z internetu w ogóle. Powodem jest przede wszystkim przekonanie, że usługa ta nie jest do niczego potrzebna (35 proc.), a na drugim miejscu znalazł się brak kompetencji cyfrowych (27 proc.). 67 proc. z podgrupy niekorzystających z internetu nigdy nie miało kontaktu z tą usługą. Najczęściej są to osoby zamieszkujące wsie i małe miasta oraz posiadające podstawowe wykształcenie.

Badanie zostało przeprowadzone na zlecenie Urzędu Komunikacji Elektronicznej przez konsorcjum firm PBS i Centrum Badań Marketingowych Indicator w okresie od października do listopada 2013 r. metodą bezpośrednich wywiadów ankieterskich wspomaganych komputerowo CAPI (Computer Assisted Personal Interview) na trzech grupach respondentów: klientach instytucjonalnych (ogólnopolska próba 423 firm, reprezentatywna dla populacji podmiotów gospodarczych w Polsce), klientów indywidualnych (ogólnopolska próba losowo-adresowa 1600 osób, operat: PESEL, reprezentatywna dla populacji Polski w wieku 15 lat i więcej) oraz klientów indywidualnych powyżej 50 roku życia (ogólnopolska próba losowo-kwotowa 1026 osób, reprezentatywna dla populacji Polski w wieku 50 i więcej lat; struktura próby ze względu na wiek i płeć respondenta, rodzaj miejsca zamieszkania oraz województwo wyznaczona została na podstawie danych GUS). Badanie dotyczyło korzystania przez respondentów z telefonu stacjonarnego, komórkowego, telefonii internetowej VoIP, usług o podwyższonej płatności (Premium Rate), internetu w dostępie stacjonarnym, mobilnym oraz wdzwanianego (dial-up) oraz elementów usługi powszechnej (Ogólnopolskie Biuro Numerów, Ogólnopolski Spis Abonentów, Publiczne Aparaty Samoinkasujące, faks).