Pomysł audycji opiera się na spotkaniach dziennikarki z historykiem i pokazywania w ramach tych spotkań historii nie jako wiedzy zamkniętej w podręcznikach, ale jako elementu tożsamości narodowej. Audycje są dialogiem, okraszonym muzyką z epoki oraz dźwiękowymi dokumentami – listami, pamiętnikami, fragmentami literatury pięknej itp. Trwaj ok. 40 minut. Wśród bohaterów przeciwstawione zostały już takie postaci, jak m.in. kardynał Stefan Wyszyński i Edward Gierek, Bolesław Bierut i Władysław Gomułka, generałowie Władysław Anders i Karol Świerczewski, Zbigniew Herbert i Andrzej Wajda, Jan Lechoń i Jarosław Iwaszkiewicz, czy Tadeusz Kościuszko i książę Józef Poniatowski.
- Członkowie Rady Programowej Polskiego Radia uznali, że ten cykl posiada wiele walorów edukacyjnych i jest przykładem misji publicznej wypełnianej przez publicznego nadawcę - mówi, uzasadniając wybór, Mirosław Wąsik, przewodniczący Rady Programowej PR.
Do Nagrody Rady Programowej Polskiego Radia za 2016 rok zgłoszono 5 kandydatur. Poza autorami audycji „Historia żywa” byli to: Dorota Gacek za cykl audycji w Programie 2 Polskiego Radia (m.in. „Tygiel literacki” i „Sezon na Dwójkę”); Maria Szabłowska – za audycję „Leniwa niedziela” w radiowej Jedynce; Irena Piłatowska-Mądry ze Studia Reportażu i Dokumentu (m.in. za reportaż „Ursus 76”), oraz dziennikarze Naczelnej Redakcji Publicystyki Międzynarodowej za cykl audycji Eurostat.
Profesor Andrzej Nowak jest historykiem związanym z Uniwersytetem Jagiellońskim i Instytutem Historii PAN, znawcą historii stosunków polsko-rosyjskich.
Dorota Truszczak z kolei komentatorka w Redakcji Kultury i Edukacji PR 1. Zajmuje się popularyzacją nauki i historii. W Jedynce prowadzi również magazyn kulturalno-naukowy „Eureka” oraz jest pomysłodawczynią i jedną z autorek cyklu audycji „Ludzie Niepodległości” – przypominającego znanych i nieznanych bohaterów czasów odzyskiwania przez Polskę niepodległości w 1918 roku.
