W innowacje w Europy Środkowo-Wschodniej najwięcej inwestują polskie firmy

Europejski Bank Inwestycyjny opublikował wyniki badania dotyczącego poziomu inwestycji w przedsiębiorstwach w Europie Środkowo-Wschodniej "Aktualizacja modelu biznesowego: czy firmy z Europy Środkowo-Wschodniej(EŚW) inwestują wystarczająco dużo?".

Wyniki wskazują, że działalność inwestycyjna odradza się po kryzysie wywołanym pandemią oraz wybuchem wojny w Ukrainie. Firmy starają się zerwać ze starym kapitałochłonnym modelem wzrostu i poszukują, w tym zakresie nowych możliwości, zwłaszcza tych związanych z zastosowaniem nowoczesnych technologii i innowacjami. Z ankiety wynika, że 77 proc. firm z regionu Europy Środkowo-Wschodniej deklaruje inwestycje w rozwój przedsiębiorstw.

"Poziom inwestycji w przedsiębiorstwach w regionie EŚW – 77 proc. - zbliża się do średniego poziomu w Unii Europejskiej (80 proc.) i Stanów Zjednoczonych (81 proc.)" - podał EBI.

Głównym celem inwestycyjnym wymiana zdolności produkcyjnych

Z danych EBI wynika, że głównym celem inwestycyjnym firm zlokalizowanych w regionie EŚW pozostaje wymiana zdolności produkcyjnych – podobnie do średniej UE (46 proc. firm w EŚW i UE), zwiększenie zdolności produkcyjnych (25 proc. w EŚW) i innowacje (17 proc.). Relatywnie więcej w innowacje inwestują firmy produkcyjne (20 proc.) i duże organizacje (18 proc.). Największą część środków przeznaczają na innowacje firmy z Polski (22 proc.), Słowenii (19 proc.) i Czech (17 proc.), inwestujące w opracowanie nowych produktów lub usług.

"Inwestycje przedsiębiorstw z Europy Środkowo-Wschodniej w innowacyjność produktów i usług są na wyższym poziomie niż średnia w UE. To pozytywny trend, który z pewnością zaowocuje dynamicznym rozwojem regionu, stworzy nowe miejsca pracy i zdecydowanie zwiększy naszą konkurencyjność na rynku międzynarodowym" - podkreśliła wiceprezes EBI Teresa Czerwińska.

Jak zauważa główna ekonomistka EBI Debora Revoltella, przedsiębiorstwa w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, po kryzysach wywołanych pandemią i wybuchem wojny w Ukrainie, wracają na ścieżkę wzrostu. "Zdecydowana większość inwestycji jest związana z wymianą lub zwiększeniem zdolności produkcyjnych co w przyszłości pozwoli na zwiększenie ich efektywności i bardziej przyjazną dla środowiska działalność" – wskazała.

Z danych EBI wynika, że w przeciwieństwie do firm z UE i USA przedsiębiorstwa w regionie EŚW przeznaczyły większą część swoich inwestycji na maszyny i sprzęt (53 proc. wobec 49 proc. w UE, 47 proc. w USA), a mniejszą na aktywa niematerialne (24 proc. wobec 37 proc. w UE i 33 proc. w USA). Odsetek firm zamierzających postawić przede wszystkim na innowacyjność nowych produktów i usług w EŚW (27 proc.) przewyższał wynik odnotowany pod tym względem w UE (24 proc.) i USA (21 proc.). Innowacje to szczególnie ważny priorytet inwestycyjny dla firm produkcyjnych i dużych spółek.

"Maszyny i sprzęt zdominowały wydatki inwestycyjne zwłaszcza firm produkcyjnych (60 proc. wydatków inwestycyjnych) i budowlanych (59 proc.), firmy usługowe zainwestowały natomiast relatywnie więcej w technologie cyfrowe (18 proc.). Udział inwestycji w aktywa niematerialne był najwyższy w Łotwie, Słowacji, Słowenii i Czechach" - podało EBI.

Najczęściej wymieniane długoterminowe bariery utrudniające realizację inwestycji w regionie EŚW to niepewność co do przyszłości - 87 proc., koszty energii - 87 proc. i dostępność wykwalifikowanych pracowników - 82 proc. Podobnie przedstawiają się uśrednione wyniki dla UE.

EBI zauważa, że firmy działające w regionie "są zaniepokojone kosztami działań ukierunkowanych na zeroemisyjność, co dla przedsiębiorców oznacza unowocześnianie metod produkcji".

"Firmy z EŚW podejmują działania, aby przyjąć bardziej przyjazny środowisku model biznesowy. Prawie 90 proc. firm zlokalizowanych w regionie dąży do obniżenia emisji gazów cieplarnianych, co odpowiada średniej dla UE" - podał bank.

W EŚW firmy minimalizują ilości odpadów i ich przetwarzanie (67 proc.) oraz inwestują w efektywność energetyczną (55 proc.). Według EBI na tle średniej dla UE przedsiębiorstwa z EŚW rzadziej inwestowały w zrównoważony transport (32 proc. wobec 43 proc.). W całym regionie tego typu działania najczęściej podejmowały firmy z Rumunii (93 proc.) i Polski (90 proc.), a rzadziej z Bułgarii (70 proc.).

Analiza została opublikowana w ramach Raportu SGH, który będzie prezentowany na Forum Ekonomicznym w Karpaczu (5-7 września 2023).

Grupa EBI jest instytucją Unii Europejskiej udzielającą kredytów długoterminowych, której udziałowcami są państwa członkowskie. W jej skład wchodzą Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) i Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI).