Projekt nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi powstał na podstawie wniesionej do Senatu w 2017 r. petycji. Jej autorka postulowała nałożenie na producentów i dystrybutorów napojów alkoholowych obowiązku umieszczania na etykiecie produktu czytelnych i wyraźnych informacji o szkodliwości spożywania alkoholu przez kobiety będące w ciąży.
Projekt z przyjętymi poprawkami poparło 13 senatorów połączonych Komisji Zdrowia i Komisji Ustawodawczej przy braku głosów sprzeciwu i wstrzymujących się.
W Polsce jako w Irlandii
Przewodniczący Komisji Ustawodawczej senator Krzysztof Kwiatkowski (KO) zaznaczył, że jest to najdłużej procedowany projekt w Senacie. – To trzecia kadencja, gdy nad nim pracujemy. Jestem zdeterminowany, by prace nad tym projektem zakończyć – dodał.
Zgodnie z projektem na etykiecie napoju alkoholowego będzie musiała znaleźć się informacja o szkodliwości spożywania alkoholu przez kobiety w ciąży lub karmiące piersią.
Kwiatkowski podkreślił, że projekt nakłada na przedsiębiorców nowe obowiązki, dlatego zgodnie z obowiązującymi od lipca przepisami deregulacyjnymi zaproponował trzy poprawki, które wprowadzają ułatwienia dla przedsiębiorców. Jedna z nich znosi opłatę za zmianę w decyzji dotyczącej hurtowego obrotu napojami alkoholowymi, np. adresu zamieszkania przedsiębiorcy.
Kolejna przewiduje wydłużenie z 14 do 30 dni na zgłoszenie niektórych danych z zezwolenia. Ostatnia ze zmian ma spowodować, że przedsiębiorcy wnoszącemu na konto gminy opłatę za sprzedaż alkoholu w ratach nie będzie groziła „kuriozalna” sytuacja, gdy za niedopłatę 1 grosza płaci karę np. w wysokości tysiąca złotych – wyjaśnił senator Kwiatkowski.
Wiceminister zdrowia, senator Wojciech Konieczny (Lewica), powiedział, że opinia resortu do zaproponowanych rozwiązań jest przychylna. Zastrzegł jednak, że określenie wzoru i sposobu umieszczania informacji o szkodliwości alkoholu dla kobiet w ciąży i karmiących piersią powinno znaleźć się w ustawie, a nie w rozporządzeniu ministra zdrowia, co zakłada projekt. Konieczny podkreślił, że w Ministerstwie Zdrowia trwają prace nad nowelizacją ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w szerszym zakresie.
Kwiatkowski podkreślił, że w Irlandii szczegóły dotyczące informacji na napojach alkoholowych są określone w rozporządzeniu. Zwrócił uwagę, że irlandzkie rozwiązania były notyfikowane w Komisji Europejskiej, są zgodne z prawem unijnym i dlatego procedura notyfikacyjna polskich przepisów nie powinna być trudna.
Zaznaczył, że Ministerstwo Zdrowia nad wprowadzeniem regulacji dotyczących napojów alkoholowych pracuje od ośmiu-dziewięciu lat. – My chcemy punktowo problem rozwiązać. Dochodzę do wniosku, że lepiej, żeby Senat wyszedł z własną inicjatywą, bo na kompleksowe rozwiązania może się nie doczekać – powiedział Kwiatkowski.
Ostrzeżenie ws. kobiet w ciąży także w reklamach piwa
Projekt nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi zakłada, że napoje alkoholowe będą musiały być dostarczane do miejsc sprzedaży w naczyniach zamkniętych, na których umieszczone jest nie tylko oznaczenie nazwy producenta, rodzaju i ilości napoju oraz jego mocy, ale także informacja o szkodliwości spożywania alkoholu przez kobiety w ciąży lub karmiące piersią.
Wielkość, zakres, wzór i sposób umieszczania informacji miałby w rozporządzeniu określać minister zdrowia. W projekcie zaznaczono, że informacja będzie mogła mieć formę napisów lub piktogramu. Minister zdrowia miałby zapewnić, aby była ona widoczna, zrozumiała i jednoznaczna – ma pełnić funkcję ostrzegawczą i prewencyjną.
Także reklama i promocja piwa będą musiały zawierać informacje o szkodliwości spożywania alkoholu przez kobiety w ciąży lub karmiące piersią – zakłada projekt. Informację taką trzeba będzie zamieszczać we wszystkich rodzajach przekazów reklamowych i promocyjnych piwa bez względu na to, gdzie taka reklama będzie udostępniana. Ze względu na różnorodność środków przekazu (słupy, tablice reklamowe, telewizja, internet, radio) szczegóły zostaną określone w rozporządzeniu ministra zdrowia – zaznaczono w uzasadnieniu do projektu.
Projekt zakłada, że sprzedaż napojów alkoholowych w niespełniających wymogów opakowaniach byłaby możliwa przez dwa lata od wejścia w życie przepisów. W projekcie przewidziano półroczne vacatio legis na dostosowanie treści reklam i materiałów promocyjnych.
Autorzy projektu oczekują, że efektem regulacji będzie spadek spożycia alkoholu przez kobiety w ciąży lub karmiące piersią. W konsekwencji zmniejszeniu powinna ulec liczba dzieci dotkniętych Spektrum Alkoholowych Uszkodzeń Płodu (FASD), w tym liczba dzieci urodzonych z najcięższym przypadkiem – Alkoholowym Zespołem Płodowym (FAS).
Rządzący chcą ograniczenia promocji piwa
Ministerstwo Zdrowia w marcu przekazało do konsultacji publicznych projekt nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Wprowadza on m.in. zakaz promowania piwa, w tym w formie bonusów, upustów, pakietów i programów lojalnościowych.
Obecnie zakazana jest reklama i promocja napojów alkoholowych z wyjątkiem piwa. W myśl projektu zakazana ma być sprzedaż alkoholu w postaci innej niż płynna, czyli m.in. żelu czy pasty.
Zgodnie z projektem resortu zdrowia opakowania do 300 ml, w których sprzedawany jest alkohol, będą mogły być wykonane wyłącznie ze szkła lub metalu.
