W Poznaniu powstanie pierwszy w Europie Środkowo-Wschodniej hub kwantowy. Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS), afiliowane przy Instytucie Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk, dołącza do sieci IBM Quantum Network i wspólnie z polskimi naukowcami oraz IBM będzie rozwijać technologie obliczeń kwantowych i ich zastosowań. Projekty będą realizowane we współpracy z pozostałymi węzłami światowego ekosystemu IBM Quantum Network.
"To ważny dzień dla polskiej nauki i transformacji technologicznej Polski. Aby zapewnić sobie silną pozycję w europejskiej gospodarce Polska musi aktywnie uczestniczyć w pracach badawczo-rozwojowych w dziedzinie obliczeń kwantowych. Spełnienie ambitnych założeń, jakie postawiliśmy sobie w sferze innowacji cyfrowych na rzecz nauki i społeczeństwa informacyjnego, wymaga zapewnienia Polsce dostępu do najnowocześniejszej e-infrastruktury. To konieczne, aby umożliwić zainteresowanym korzystanie z zaawansowanych symulacji inżynierskich i obliczeń dużej ilości danych. Włączenie superkomputerów do strategicznych zasobów Polski to jedno z zadań, które wyznaczyliśmy sobie do realizacji w ramach obszaru Cyber Poland 2025." - powiedział Janusz Cieszyński, sekretarz stanu ds. cyfryzacji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
"Uruchomienie IBM Quantum Hub w Polsce to przełomowy krok w kierunku rozszerzenia naszego ekosystemu kwantowego. Współpraca z IBM pozwoli PCSS na przeprowadzanie nowych odkryć w zastosowaniach dla obliczeń kwantowych, które mogą ostatecznie pomóc w pokonywaniu wyzwań związanych z tworzeniem nowych materiałów lub leków." - stwierdził Marcin Gajdziński, dyrektor generalny IBM Polska i Kraje Bałtyckie.
O powierzeniu PCSS roli organizacji dostępu do komputera kwantowego dla polskich zespołów naukowych zadecydował fakt, że jednostka ta prowadzi od wielu lat prace badawczo-rozwojowe w zakresie obliczeń kwantowych oraz komunikacji kwantowej.
"Polskie zespoły naukowe zainteresowane obliczeniami kwantowymi wskazały PCSS jako ośrodek o odpowiednim potencjale osobowym i technologicznym dla zapewnienia dostępu do komputera kwantowego IBM. Z tego dostępu skorzystają także uczelnie, które zamierzają kształcić studentów w zakresie obliczeń kwantowych." - powiedział prof. dr hab. inż. Roman Słowiński, wiceprezes Polskiej Akademii Nauk.
Przełomowym momentem w trwającym od niemal roku procesie uzyskania dostępu do komputera kwantowego były ustalenia jakie zapadły w listopadzie 2021 r. na konferencji IMPACT w Poznaniu, gdzie uzyskano dla tej inicjatywy poparcie ministra Janusza Cieszyńskiego i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Inicjatywa PCSS sfinansowana będzie dotacją celową Prezesa Rady Ministrów ze środków będących w dyspozycji ministra cyfryzacji.
"Jako pierwsza polska instytucja dołączająca do IBM Quantum Network będziemy mogli rozwijać przyszłościowe kompetencje w zakresie obliczeń kwantowych, tworzyć wyspecjalizowane oprogramowanie oraz nowe narzędzia programistyczne dla użytkowników końcowych. Dostęp do systemu będą mogli uzyskać użytkownicy wszystkich Centrów Superkomputerowych. W efekcie możliwe jest efektywne wykorzystanie rosnącego potencjału komputerów kwantowych w różnych obszarach zastosowań oraz łączenie tego potencjału z dostępną już mocą najsilniejszych superkomputerów w kraju." - powiedział dr hab. inż. Krzysztof Kurowski, dyrektor techniczny PCSS.
Centra IBM Quantum Network to społeczność globalna, skupiająca firmy z listy Fortune 500, start-upy, instytucje akademickie i laboratoria badawcze, które pracują nad rozwojem obliczeń kwantowych i badają ich praktyczne zastosowania. Członkowie sieci i zespoły IBM Quantum wspólnie badają i analizują, w jaki sposób obliczenia kwantowe mogą pomóc i zmienić nowoczesne IT w wielu branżach i dyscyplinach, m.in. w finansach, energetyce, chemii, materiałoznawstwie, optymalizacji i uczeniu maszynowym.
Polski węzeł obliczeń kwantowych IBM Quantum stanowi interfejs pomiędzy komputerem kwantowym a użytkownikami końcowymi. W efekcie możliwe jest uruchamianie wielu różnych eksperymentów i zadań obliczeniowych użytkowników na fizycznych zasobach komputera kwantowego. Platforma i narzędzia pozwalają użytkownikom na zarządzanie i monitorowanie zleconych zadań oraz odczytywanie wyników. Rozwój oprogramowania możliwy jest dzięki bibliotekom programistycznym oraz środowisku testowemu wykorzystującym klasyczne komputery i superkomputery.
Czym jest komputer kwantowy?
Komputer kwantowy to urządzenie nowej generacji wykorzystujące zasady mechaniki kwantowej do przetwarzania informacji. Wraz z liniowym wzrostem wielkości komputera kwantowego wykładniczo zwiększa się jego potencjalna moc obliczeniowa.
Dostępne już dziś wyniki badań potwierdzają ogromną i stale rosnącą wydajność komputerów kwantowych. Algorytmy kwantowe w powiązaniu z wykorzystaniem mocy obliczeniowej superkomputerów są w stanie poradzić sobie ze złożonymi zadaniami matematycznymi i informatycznymi nieporównanie szybciej, niż te powszechnie dziś stosowane.
Komputery kwantowe pozwolą przeprowadzić najbardziej skomplikowane, wieloczynnikowe i wieloparametryczne symulacje w złożonych oraz dynamicznych procesach z zakresu inżynierii materiałowej oraz nauk o życiu, w tym chemii i biomedycynie oraz innowacji w przemyśle farmaceutycznym. Państwo polskie będzie je wykorzystywać na potrzeby cyberbezpieczeństwa i sztucznej inteligencji, w tym także jako wsparcie dla innowacyjnych rozwiązań w przemyśle, technologiach kosmicznych, metrologii, czy też w modelowaniu kryzysowym.
