Składki ZUS od przychodów pracowników są obliczane jako procent wynagrodzenia brutto, natomiast składki przedsiębiorców w dużej mierze zależą od ich własnej decyzji. Przewidziane są bowiem minimalne wysokości poszczególnych składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą, nie ma jednak przeszkody, by dobrowolnie uiszczać wyższe składki. W praktyce jednak większość przedsiębiorców decyduje się na płacenie minimalnych składek.
Limity składek Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorców w 2011 r. stanowi zadeklarowana przez nich kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalania kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek czyli 2015,40 zł. W 2011 r. składka na ubezpieczenie społeczne przedsiębiorców nie może być niższa niż: - 393,41 zł (tj. 19,52% minimalnej podstawy) na ubezpieczenie emerytalne, - 120,92 zł (tj. 6% minimalnej podstawy) na ubezpieczenie rentowe, - 49,38 zł (2,45% minimalnej podstawy) na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Ponadto roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe nie może przekroczyć w 2011 r. 100 770 zł.
Z kolei podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców w 2011 r. nie może być niższa niż 2704,31 zł (tj. 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2010 r.). Tak więc minimalna składka wynosi 243,39 zł.
ZUS w kosztach na zasadzie kasowej Przedsiębiorcy zatrudniający pracowników opłacają jako płatnicy składki ZUS zarówno za siebie, jak i za zatrudnionych pracowników do 15 dnia następnego miesiąca. Jednak opłacenie składki w terminie wcale nie oznacza, że przedsiębiorca będzie mógł ją rozliczyć w miesiącu, za który jest ponoszona. Przykładowo składka za maj zapłacona 10 czerwca będzie stanowiła koszt uzyskania przychodów w czerwcu. Wynika to z interpretacji przepisów ustawy o PIT, które stanowią, że o momencie zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów decyduje fakt, czy mają one bezpośredni, czy też pośredni związek z przychodami. Koszty pośrednie (czyli składki ZUS) zalicza się do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia. Ponadto zgodnie z art. 23. ust. 1 pkt 55a ustawy o PIT do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się nieopłaconych do ZUS składek, w części finansowanej przez płatników składek. Za płatnika składek uważany jest także przedsiębiorca opłacający je za siebie. Tak więc przedsiębiorcy, będą mogli zaliczyć do kosztów składki ZUS dopiero w momencie ich zapłacenia.
ZUS w kosztach lub od dochodu Pamiętać należy, że zapłacone składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu w zeznaniu rocznym. Swobody wyboru nie ma w przypadku składek na Fundusz Pracy, które są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w trakcie roku oraz składek zdrowotnych, które podlegają odliczeniu od podatku (w wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru).
Odliczenie zależy od formy opodatkowania Odliczyć składki ZUS od dochodu (przychodu) może przedsiębiorca, który rozlicza się na zasadach ogólnych, jest opodatkowany podatkiem liniowym bądź ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Osoby korzystające z rozliczeń w formie karty podatkowej nie mogą odliczyć od dochodu zapłaconych składek ZUS, a odliczeniu od podatku podlega jedynie składka zdrowotna w wysokości 7,75% podstawy naliczania składki.
Joanna Szlęzak-Matusewicz, Tax Care Jerzy Toczyński, Tax Care
