Kanada prowadzi asertywną politykę wobec bigtechów, czego wyrazem jest przyjęta w 2023 roku ustawa The Online News Act. Zobowiązuje ona gigantów technologicznych do "uczciwego wynagradzania lokalnych kanadyjskich organizacji medialnych" za wykorzystywanie ich treści. Przepisy obejmują Google i Metę.
Ustawa zobowiązała Google do wypłaty lokalnym mediom w Kanadzie 100 mln dolarów kanadyjskich rocznie. Pieniądze nie płyną jednak do wydawców na mocy pojedynczo podpisywanych umów. Zamiast tego, kraj utworzył fundusz zarządzany przez organizację non-profit Canadian Journalism Collective (Kanadyjska Organizacja Dziennikarska, CJC), którą można porównać np. do polskiego Repropolu.
Kanada dzieli pieniądze od Google między wydawców
CJC rozdzielająca fundusze zgodnie z zasadami ustalonymi przez kanadyjski parlament i Kanadyjską Komisję Radiowo-Telewizyjną i Telekomunikacyjną (odpowiednik polskiego KRRiT).
Dystrybucja funduszy przez CJC jest uzależniona od wielkości redakcji: od kilku milionów dla największych graczy (Canadian Broadcasting Corporation, Postmedia) po kilkaset dolarów dla tygodników i studenckich stacji radiowych. Osobno, część pieniędzy jest zarezerwowana dla kanadyjskiego nadawcy publicznego CBC i mediów lokalnych.
Według bazy danych CJC, pieniądze z Google trafią do ponad 400 mediów w Kanadzie.
Opisujący regulację Reuters Institute cytuje w swoim artykule m.in. Alfreda Hermida, badacza mediów cyfrowych i profesora na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej. Ekspert docenia fakt wdrożenia ustawy zobowiązującej Google do wypłat dla mediów, ale zwraca uwagę, że nie rozwiązuje ona kluczowej kwestii, jaką jest dominacja giganta na rynku reklam cyfrowych.
W Kanadzie Google kontroluje około 50 proc. rynku reklamy cyfrowej, a razem z Metą ponad 80 proc.
Jeanette Ageson, lokalna wydawczyni niezależnego internetowego magazynu informacyjnego z Kolumbii Brytyjskiej, który otrzymał 128 000 dolarów kanadyjskich, kreśli na lamach Reuters Institute inny fundamentalny problem, który ustawa próbuje rozwiązać.
Tradycyjne mechanizmy finansowania mediów uległy załamaniu, mimo że dziennikarstwo jest dobrem publicznym niezbędnym dla funkcjonowania demokracji. Ludzie czerpią informacje z mediów społecznościowych takich jak Facebook, choć ich właściciele uciekają od odpowiedzialności za publikowane tam treści.
Jeśli firmy takie jak Google i Facebook chcą pełnić rolę zaufanego źródła informacji i chcą, aby ludzie korzystali z ich platformy, ufali jej i robili dobre rzeczy, rozpowszechniając informacje, nie uważam za szalony pomysłu, by oczekiwać od nich udziału w finansowaniu dziennikarstwa
O ile Google udało się porozumieć z kanadyjskim rządem, o tyle Meta odmówiła jakichkolwiek ustępstw i wypłat dla mediów za korzystanie z ich treści. W rezultacie przez ostatnie dwa lata Kanadyjczycy nie mieli dostępu do treści informacyjnych na Facebooku i Instagramie. Jednak według raportu Digital News Report Reuters Institute, co czwarty Kanadyjczyk korzysta z Facebooka jako źródła wiadomości. W 2023 r., przed wprowadzeniem zakazu, odsetek ten wynosił 29 proc.
Są jednak sposoby na obejście zakazu, takie jak zrzuty ekranu lub skracacze linków. Ludzie nadal dyskutują o wiadomościach w komentarzach lub grupach na Facebooku, a organizacje i władze rządowe nadal publikują komunikaty lub ogłoszenia.
Kanadyjskie media już oswoiły tę sytuację – budują bezpośredni kontakt z odbiorcami poprzez np. newslettery. Nadal udostępniają treści na innych platformach społecznościowych, choć to źródło nie jest już priorytetem w pozyskiwaniu ruchu.
