Niższe stawki VAT - dobra wiadomość dla Polski

Wynika z przedstawionej w czwartek propozycji KomisjiEuropejskiej.

Oznacza to prawo zachowania stawki zerowej na książki iczasopisma specjalistyczne, 3-procentowej stawki na nieprzetworzoneartykuły rolne oraz 7-procentowej stawki w gastronomii ibudownictwie mieszkaniowym i remontach (ale poza materiałamibudowlanymi). 3-procentową stawką nie będą już natomiast objęteśrodki do produkcji rolnej.

Komisja Europejska zaproponowała rok 2010, uznając, że do tegoczasu kraje członkowskie porozumieją się w sprawie kompleksowejreformy systemu podatku VAT w Unii Europejskiej. Zdając sobiesprawę, że to kwestia bardzo drażliwa z politycznego punktuwidzenia, KE chce na razie po prostu przedłużyć o 3,5 roku statusquo, czyli w przypadku Polski czasowe derogacje wywalczone podczasnegocjacji akcesyjnych. By tak się stało, do końca roku tępropozycję powinny przyjąć jednomyślnie wszystkie kraje UE.

W opublikowanym w czwartek raporcie KE wskazała jednocześnie, że"z czysto gospodarczego punktu widzenia stosowanie jednolitejstawki VAT na wszystkie towary i usługi byłoby idealnymrozwiązaniem". "Ale względy polityczne nie pozwalają na tak prostepodejście" - zauważyła natychmiast.

Teoretycznie unijny system jest prosty: kraje członkowskiestosują stawkę podstawową VAT nie mniejszą niż 15 proc. (w Polsce22 proc.). W ściśle określonych przypadkach mają prawo do stawkizredukowanej nie mniejszej niż 5 proc. (w Polsce 7 proc.). Wrzeczywistości jednak liczne kraje, ku niezadowoleniu innych,wywalczyły sobie z biegiem lat (np. w traktatach akcesyjnych) prawodo czasowego lub bezterminowego stosowania obniżonych stawek wpriorytetowych dla siebie dziedzinach i przy każdej okazji zażarciewalczą o ich zachowanie.

"Sytuacja jest bardzo złożona, a te wszystkie wyjątkizaciemniają proste zasady" - ubolewał na konferencji prasowejkomisarz ds. ceł i podatków Laszlo Kovacs. "Ale rozumiemy, że topolitycznie bardzo skomplikowana kwestia i na razie nie widzęinnego rozwiązania niż szczera dyskusja" - dodał.

Przykładem upolitycznienia kwestii VAT jest postulatwprowadzenia niższej stawki na usługi gastronomiczne we Francji.Była to obietnica złożona w kampanii wyborczej zarówno przezJacquesa Chiraca (rok 2002), jak i Nicolasa Sarkozy'ego (2007),choć dla budżetu francuskiego państwa oznacza rocznie 3-4 mld eurowpływów mniej. Przyznaniu Francji tego prawa ostro sprzeciwiały sięjednak m.in. Niemcy, bojąc się analogicznych żądań ze strony swoichrestauratorów.

"Nie mam dobrych wiadomości. Najbardziej prawdopodobna data torok 2010. Trzeba czekać" - rozwiał nadzieje Francuzów komisarzKovacs.

Francuzi będą się mogli taniej stołować w restauracjach, jeślido 2010 roku krajom członkowskim uda się porozumieć w sprawienowego reżimu VAT, który przyzna krajom członkowskim takie sameprawa do stosowania obniżonej stawki VAT. Kovacs nie widziprzeszkód, by obniżoną stawkę na usługi gastronomiczne, stosowanąpoza Polską także w niektórych innych krajach członkowskich,rozszerzyć na całą UE. Pod warunkiem, że w ogóle dojdzie doporozumienia - w sprawach podatkowych w UE obowiązuje bowiem zasadajednomyślności.

Komisarz już teraz zasugerował kilka rozwiązań, które mogłyby"zracjonalizować i uprościć system". Najniższa stawka VAT (0-5proc.) miałaby dotyczyć dóbr pierwszej potrzeby, takich jakżywność, a być może także usług medycznych oraz budownictwaspołecznego. W drugiej kategorii, z prawem do "średniej" stawki(np. 10-12 proc.), byłyby jasno określone towary i usługi, np.transport publiczny, edukacja, energia czy też usługi budowlane iremontowe, usługi gastronomiczne albo artykuły dla dzieci.Pozostałe towary i usługi obłożone byłyby podstawową stawkąVAT.

Kovacs liczy, że kraje członkowskie poinformują w najbliższychmiesiącach, co chciałyby obłożyć stawkami zredukowanymi, a costawką podstawową. Pierwsza wymiana poglądów ma nastąpić wewrześniu na nieformalnym spotkaniu ministrów finansów w Porto.Dopiero pod koniec 2008 roku KE, wziąwszy pod uwagę wszystkiepolityczne uwarunkowania, chce przedstawić konkretną propozycjęlegislacyjną, która uporządkuje kwestię VAT. W toku prac Polskabędzie mogła próbować zagwarantować przedłużenie po 2010 roku prawado stosowania obniżonej stawki np. w budownictwie albo na książki iczasopisma specjalistyczne.