Prezydencka inicjatywa została ogłoszona 11 listopada 2018 r. jako "Deklaracja o restytucji Pałacu Saskiego w Warszawie dla uczczenia Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej".
Odbudowa Pałacu Saskiego - jak przekonywał prezydent 7 lipca podczas ceremonii przekazania na ręce marszałek Sejmu Elżbiety Witek projektu ustawy w tej sprawie - to ogromne dzieło o charakterze symbolicznym oraz inwestycja ponad wszelkimi podziałami, dzięki której Warszawa odzyska swój dawny, a jednocześnie nowy blask. Przypomniał też, że odbudowa pałacu to kontynuacja działań rozpoczętych w 2004 r. przez ówczesnego prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego.
Ustawę o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie przygotował zespół powołany przez szefa Kancelarii Prezydenta RP, którego członkowie przepisy opracowywali we współpracy m.in. z Biurem Programu "Niepodległa". Pałac Saski i Pałac Brühla - jak przypomniała podczas prac w parlamencie prezydencka minister Małgorzata Paprocka - stanowiły wizytówkę przedwojennej Warszawy. "Miały charakter niezwykle symbolicznych budowli a ich zniszczenie, już po upadku Powstania Warszawskiego prowadzone było w ramach metodycznej akcji palenia i wyburzania Warszawy" - mówiła Paprocka, dodając też, "ustawa ma charakter jednostkowej i szczegółowej regulacji".
W zamierzeniu Pałac Saski ma stać się przestrzenią instytucji i inicjatyw kulturalnych. W ustawie zapisano m.in., że "obiekty powstałe w wyniku realizacji inwestycji zostaną przeznaczone na potrzeby Kancelarii Senatu i Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie oraz na potrzeby innych podmiotów prowadzących działalność kulturalną, edukacyjną lub społecznie użyteczną z przeznaczeniem na prowadzenie tej działalności".
Inwestorem w przedsięwzięciu związanym z odbudową Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane będzie Skarb Państwa. W celu zapewnienia przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Skarb Państwa tworzy Spółkę Celową. Zarząd Spółki Celowej składa się z nie więcej niż 3 osób. Rada Nadzorcza Spółki Celowej składa się z 6 osób.
Kiedy powstał Pałac Saski
Pałac Saski, który wzniesiono w wyniku rozbudowy XVII-wiecznego pałacu Jana Andrzeja Morsztyna, był wielokrotnie przebudowywany w kolejnych wiekach. W okresie II Rzeczypospolitej był siedzibą Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, a sąsiedni Pałac Brühla był siedzibą MSZ. Po zniszczeniu Pałacu Saskiego przez Niemców pod koniec grudnia 1944 r. jedynym śladem po nim pozostał fragment trzech środkowych arkad, w których znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza - symboliczna mogiła upamiętniająca bezimiennych żołnierzy poległych w obronie Polski, miejsce obchodów najważniejszych świąt państwowych.
Ustawa wejdzie w życie po 14 dniach od momentu ogłoszenia.
