Polska poprawiła ściągalność podatków. "Przepisy powinny być łatwiejsze do stosowania"

Raport "Tendencje w polityce podatkowej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej i ich wpływ na obowiązki podatkowe przedsiębiorców", który prezentowany jest we wtorek na Forum Ekonomicznym w Karpaczu, analizuje politykę podatkową w Polsce na tle państw Grupy Wyszehradzkiej od 2015 r.

Jak powiedział PAP prof. Dominik Gajewski, współautor badania, kierownik CASP, raport analizował efektywność fiskalną, czyli wpływy do budżetu z tytułu podatków płaconych przez przedsiębiorców CIT, VAT, akcyzy względem PKB.

"Możemy mówić o spektakularnych efektach polskiej polityki podatkowej na tle regionu, imponującym wzroście wpływów z tych podatków" - powiedział Gajewski. Według autorów raportu wzrost dochodów z tych trzech podatków w relacji do PKB sięgnął po 2015 r. poziomów spotykanych w Czechach czy na Węgrzech.

Jak wyjaśniał PAP Gajewski, analiza objęła także ocenę zmian podatkowych z punktu widzenia przedsiębiorców, w tym koszty ponoszone przez firmy z tytułu wprowadzanych reform. Chodzi tu o takie kategorie jak bezpośrednie wydatki przedsiębiorstw związane z implementacją (IT, usługi doradcze), obowiązki administracyjne i informacyjne (czas pracy) oraz wzrost ryzyka prawnego w obrocie.

"Widoczny jest znaczny wzrost obciążeń przedsiębiorców związanych z implementacją nowych regulacji. Dotyczy to zwłaszcza wzrostu obowiązków administracyjnych i informacyjnych oraz potencjalnego wzrostu ryzyka prawnego" - wyjaśnił Gajewski.

Jego zdaniem dolegliwości te są odczuwalne zwłaszcza w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw, które nie mają takiego zaplecza administracyjnego czy doradczego jak największe firmy. Widać to w liczbie godzin, które firmy muszą poświęcić na realizację obowiązków podatkowych. Jak wyjaśnił Gajewski, powołując się na dane Banku Światowego, w Polsce jest to 334 godzin na rok, na Węgrzech 277, w Czechach 230, a na Słowacji 192.

"Z jednej strony widzimy więc spektakularne osiągnięcia w uszczelnianiu systemu podatkowego, czyli efekt fiskalny, ale z drugiej widać potrzebę pracy, aby przepisy były dla firm łagodniejsze i łatwiejsze do stosowania" - podsumował rozmówca PAP.

Raport opisuje też różnice pomiędzy polityką podatkową w poszczególnych państwach Grupy Wyszehradzkiej. Jak zauważają jego autorzy, do najbardziej istotnych można zaliczyć charakteryzujący legislację podatkową w Polsce "bardzo silny opór przed uznaniowością w działaniu administracji skarbowej, którego nie można dostrzec w tej skali w pozostałych porównywanych państwach (można to stwierdzenie przedstawić od strony pozytywnej, jako większy zakres prawny efektywnego administracyjnego władztwa podatkowego na Węgrzech i Słowacji, co być może związane z większym stopniem zaufania do administracji skarbowej)".

Wskazują oni ponadto skupienie się przez ustawodawcę na gospodarce wewnętrznej w Polsce i uszczelnianiu systemu podatkowego (przy znacznie większym otwarciu na nowych podatników w pozostałych badanych państwach, co dotyczy przede wszystkim systemów podatkowych Czech i Słowacji, w których dąży się do minimalizacji dolegliwości instytucji prawnych i oferowania możliwości z tym związanych nowym podatnikom z państw członkowskich).

Według raportu polskie warunki charakteryzuje również nierównomierne traktowanie poszczególnych podatków w zakresie kompleksowości i spójności polityki regulacyjnej. "O ile dążenia do zabezpieczenia spójności polityki podatkowej można jeszcze identyfikować w podatkach pośrednich stanowiących główne źródła zasileniowe budżetu państwa, o tyle w podatkach dochodowych zaznacza się brak spójności polityki podatkowej i większe przyzwolenie na inicjatywy legislacyjne z innych źródeł niż Rada Ministrów, pomijanie szczegółowych analiz ekonomicznych oraz podejmowanie działań regulacyjnych ad hoc" - zauważają eksperci.