Polskie społeczeństwo wśród najszybciej starzejących się w Europie

– Rada Polityki Senioralnej to opiniujące ciało doradcze ministra pracy i polityki społecznej – mówi Zuzanna Grabusińska z Departamentu Polityki Senioralnej MPiPS. – W radzie zasiadają przedstawiciele różnych środowisk, profesji, organizacji pozarządowych, świata nauki, zdrowia, edukacji, kultury i wszystkich innych.

W opublikowanym niedawno przez Komisję Europejską raporcie „The 2015 Ageing Report”, odnoszącym się do prognoz ekonomicznych i demograficznych do 2060 roku, Polska została wskazana jako jeden z krajów, który w największym stopniu zostanie dotknięty zjawiskiem starzenia się społeczeństwa. W ciągu najbliższych czterech dekad populacja kraju zmniejszy się o ok. 5 mln osób. Towarzyszyć temu będzie znacząca zmiana struktury demograficznej.

Zdaniem Komisji stosunek osób niepracujących (w wieku 65+) do ogółu zatrudnionych wzrośnie z obecnych 33 proc. do ponad 80 proc. w 2060 roku. Będzie to najwyższy wzrost wśród krajów UE, dla których średnia wartość tego współczynnika ma wzrosnąć z 41,5 proc. do 64,5 proc. Oznacza to, że gdy dzisiaj na jednego emeryta przypadają w Polsce trzy osoby pracujące, tak w drugiej połowie wieku na czterech niezatrudnionych będzie pięć aktywnych zawodowo.

Aby przeciwdziałać temu zjawisku, resort pracy i polityki społecznej podejmuje działania, które łączą wczesną profilaktykę zdrowotna, kreowanie zdrowego stylu życia oraz skuteczną diagnostykę.

– To dziedziny, które wymagają kooperacji różnych służb, struktur, również mediów – zauważa Grabusińska. – Chodzi o promocję określonego stylu zachowań, który sprawiłby, że choroby zawodowe i cywilizacyjne w mniejszym, niż ma to miejsce obecnie, stopniu dotykałyby Polaków.

Co roku przybywa pacjentów z chorobami przewlekłymi. Wyniki badania NATPOL wskazują, że roczny przyrost chorych na nadciśnienie tętnicze wynosi 2 proc., zaś na cukrzycę 2,5 proc. Choroby układu krążenia są odpowiedzialne za blisko 27 proc. zgonów przed 65. rokiem życia.

Przedwczesnych zgonów i niepełnosprawności można w dużym stopniu uniknąć, inwestując w kompleksową opiekę nad cukrzykami i osobami z chorobą wieńcową. Jeśli nie podejmiemy żadnych działań, to w 2030 r. w Polsce będzie o 38 tys. więcej zawałów niż w roku 2012. Konieczna jest także skuteczna prewencja wtórna, bez tego system nie wytrzyma – przekonywali w marcu w Sejmie kardiolodzy.

Zgodnie z raportem Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego liczba osób z rozpoznaną chorobą wieńcowa sięga 1,5 mln. Cukrzyków jest jeszcze więcej, a związane ze źle kontrolowaną chorobą powikłania odbijają się na funkcjonowaniu wielu organów wewnętrznych – w tym serca, mózgu i nerek. Blisko co czwarty Polak traci zdolność do pracy przed 65. rokiem życia, co oznacza, że nie jest w stanie pracować do emerytury.

Aby temu przeciwdziałać, tworzone i realizowane są rządowe programy adresowane zarówno do seniorów, jak i osób wciąż czynnych zawodowo. Mają one na celu zachęcenie do jak najdłuższego zachowania aktywności zawodowej, społecznej i kulturalnej.

Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020 zakłada zwiększanie wymiaru zaangażowania społecznego zarówno osób starszych, jak i niepełnosprawnych lub o ograniczonej sprawności ruchowej. Środkiem do osiągnięcia tego celu jest włączenie ich w różne formy edukacji oraz tzw. współpraca międzypokoleniowa. Program zakłada wsparcie ofert organizacji oraz instytucji działających na rzecz takich osób przy wykorzystaniu istniejącej infrastruktury społecznej oraz ścisłą współpracę z jednostkami samorządowymi (placówki oświatowo-kulturalne). Ważne jest bowiem – według autorów programu – włączenie osób starszych i niepełnosprawnych w funkcjonowanie społeczności lokalnych.

– Program skupia się wokół czterech priorytetów, w ramach których z jednej strony mamy łączność międzypokoleniową między młodymi a starszymi osobami, z drugiej mówimy o aktywnym stylu życia, pracy zawodowej i edukacji – wskazuje Zuzanna Grabusińska. – Ma to zachęcać obywateli do tego, aby zmieniali sposób funkcjonowania. Wszystko po to, aby ich samodzielność i sprawność w późniejszym okresie starości, była jak największa.

Rada Polityki Senioralnej przy Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej została utworzona w lutym 2013 roku.