Badacze przepytali 302 przedsiębiorców, którzy prowadzą mikro i małe firmy zatrudniające od 2 do 49 osób. W puli było 170 rodzinnych działalności gospodarczych. W grupie respondentów większość stanowili przedsiębiorcy w wieku 50-59 lat.
"Polscy przedsiębiorcy zapytani o potencjalne drogi wyjścia z organizacji najczęściej wskazują na tzw. sukcesję wewnętrzną, czyli przekazanie biznesu dzieciom (64 proc.) lub innym członkom rodziny (27 proc.). Niezależnie od tego, czy prowadzą firmę rodzinną, czy nierodzinną, taka ścieżka jest najbardziej popularna" - wynika z opracowania badania.
Sprzedaż firmy nabywcy z zewnątrz lub likwidacja
Drugie w kolejności rozwiązanie to sprzedaż firmy nabywcy z zewnątrz (17 proc.), a dalej likwidacja (8 proc.). Trzema najrzadziej wskazywanymi scenariuszami są: przekazanie przedsiębiorstwa za darmo osobie spoza rodziny (7 proc.), sprzedaż firmy dzieciom (3 proc.) i wejście na giełdę (1 proc.).
Z badania wynika, że w procesie odchodzenia z przedsiębiorstwa największym problemem dla właścicieli jest biurokracja (67 proc.), kwestie podatkowe (44 proc.), ale też sam fakt opuszczania stworzonej przez siebie firmy (44 proc.). Najmniej właściciele przedsiębiorstw obawiają się szukania następcy (25 proc.) i przekazania wiedzy biznesowej sukcesorowi (19 proc.). Wśród wyzwań, które widzą, jest jeszcze wycena organizacji (41 proc.) oraz jej dalsze finansowanie (32 proc.).
Z perspektywy badanych przedsiębiorców głównym powodem odejścia z firmy może być zły stan zdrowia (82 proc.). Dalej motywacje różnicują się zależnie od typu przedsiębiorstwa. Właściciele firm rodzinnych wymieniają przejście na emeryturę (78 proc.) i chęć zabezpieczenia przyszłości rodzinie (70 proc.). Zarządzający spółkami nierodzinnymi wskazują potrzebę zapewnienia sobie bezpieczeństwa finansowego (67 proc.) i utrzymania niezależności finansowej (67 proc.). Ani wzbogacenie się (29 proc.), ani dbałość o wolny czas (35 proc.) nie stanowią istotnych motywatorów dla obu badanych grup.
"Właściciele firm nie projektują procesu sukcesji, a wręcz zakładają, że członkowie rodziny przejmą prowadzenie przedsiębiorstwa. Firmy są dla ich założycieli jak własne dzieci, a wyjście - jak strata członka rodziny. Przedsiębiorcy nie biorą tego pod uwagę i zakładają optymistyczny scenariusz, czyli pozostawienie firmy w rękach spokrewnionej osoby" – tłumaczy dr hab. Izabela Koładkiewicz z Akademii Leona Koźmińskiego, która ze swoim zespołem badała podejście właścicieli do opuszczania organizacji.
Badanie dotyczące wyzwań i strategii sukcesji w firmach eksperci prowadzili przez cztery lata. Projekt pt. "Strategie planowania wyjścia z przedsiębiorstwa a czynniki warunkujące w Polsce" sfinansowało Narodowe Centrum Nauki. Badanie zrealizowano metodą CATI.
