Dorośli mają odpowiedzialność i rolę, z których często nie zdają sobie sprawy – to główny wniosek z raportu przygotowanego w ramach inicjatywy "Cyfrowe Mosty" przez Centralny Ośrodek Informatyki (COI), organizacji odpowiedzialnej m.in. za rozwój aplikacji mObywatel i jej wersji dla dzieci - mObywatel Junior.
Raport powstał, by pokazać, komu dzieci ufają w kwestii internetu, kto jest ich przewodnikiem po cyfrowym świecie oraz jaka jest wiedza dorosłych na temat internetowego życia młodych i ich kompetencje, by towarzyszyć dzieciom w cyfrowym świecie.
Jak wynika z raportu, 71 procent dzieci w wieku 10-16 lat już dziś postrzega swoich rodziców jako cyfrowych przewodników, czyli osoby, które uczą je odpowiedzialnego i bezpiecznego korzystania z nowych technologii. Jednocześnie tylko 55 proc. dorosłych widzi siebie w tej roli. Spośród grupy rodziców, którzy nie czują, że wspierają swoje dziecko w cyfrowym świecie, tylko co 5. chciałby w przyszłości pełnić tę rolę. Wskazują jednak, że potrzebują wiedzy (23 proc.), szkoleń (19 proc.) oraz praktycznego doświadczenia (6 proc.), by podjąć się tego zadania.
"Cyfrowe Mosty" uczą, jak wspierać
Celem nowego programu edukacyjnego "Cyfrowe Mosty", przygotowanego przez Centralny Ośrodek Informatyki, jest wzmacnianie kompetencji rodziców, opiekunów i nauczycieli, tak by mogli z pełnym przekonaniem podjąć się roli cyfrowych przewodników i świadomie towarzyszyć najmłodszym w ich codziennych wyzwaniach online.
Program dostarcza nie tylko wiedzę i praktyczny know-how, ale także gotowe narzędziad o pobrania i wdrożenia w rodzinie - od materiałów edukacyjnych, przez inspirujące rozmowy, po wskazówki i zasady, które ułatwiają dorosłym budowanie bezpiecznego środowiska cyfrowego dla dzieci. Powstaje też seria podcastów z ekspertami z różnych dziedzin, m.in. IT, psychologii, socjologii czy prawa, która ma pomóc dorosłym skutecznie zaangażować się w cyfrową codzienność młodych.
Cyfrowe przewodnictwo – tarcza na całe życie
Raport COI potwierdza znaczenie zaangażowania rodziców w internetowy świat ich dzieci. Wynika z niego, że młodzi, którzy mogą liczyć na wsparcie bliskich dorosłych i ich przewodnictwo online, spędzają w sieci mniej czasu. Rzadziej też mają do czynienia z niebezpiecznymi sytuacjami w internecie.
- Cyfrowe przewodnictwo działa jak tarcza ochronna dla dziecka. Relacje, rozmowy, wiedza i doświadczenie, którymi się dzielimy podczas wspólnej drogi przez cyfrową rzeczywistość przekładają się na bardziej świadome i odpowiedzialne korzystanie przez dzieci z nowych technologii, a to ma bezpośredni wpływ na ich bezpieczeństwo i to potwierdzają badania – wyjaśnia Radosław Maćkiewicz, Dyrektor COI.
Z raportu stworzonego w ramach "Cyfrowych Mostów" wynika też, że jeśli rodzic dzieli się z dzieckiem swoją wiedzą i doświadczeniem na temat korzystania z internetu, statystycznie częściej otrzymuje bezpośrednio od swojego podopiecznego informacje o zagrożeniach, z którymi zetknął się w sieci.
Mimo to, co 16. dziecko przyznaje, że rodzice w ogóle z nim nie rozmawiają o świecie online. W 40 proc. domów nie obowiązują też żadne reguły dotyczące obecności w sieci.
Jeśli już wprowadzono jakąś formę kontroli (39 proc. rodzin), to najczęściej (42 proc. wskazań) jest to ustalenie zasad dotyczących pory korzystania z internetu i ilości czasu spędzonego przez dziecko w sieci, rozmowa z dzieckiem o jego doświadczeniach i aktywności w sieci (41 proc.) lub zakaz korzystania z urządzeń podczas posiłków (38 proc.). Co 3. rodzic przyznaje, że monitoruje aktywność swojego dziecka w internecie.
Duże rozbieżności pomiędzy młodymi a ich rodzicami dotyczą też samego procesuw prowadzania zasad. Według deklaracji rodziców, w przeważającej większości (82 proc.) dziecko choć w niewielkim stopniu zostało włączone w proces ich tworzenia. Młodzi mają dużo bardziej krytyczne spojrzenie na tę sytuację. Co 5. dziecko deklaruje, że nie miało żadnego wpływ na ustalone zasady. 27 proc. natomiast twierdzi, że ich wpływ był niewielki.
– Rola rodziców we wchodzeniu dzieci w świat cyfrowy jest kluczowa. To oni modelują po raz pierwszy postawy, wyznaczają zasady i są autorytetami – mówi dr Maciej Dębski, założyciel i prezes fundacji Dbam o Mój Zasięg. – To również rodzice powinni wprowadzać dziecko w świat nowych technologii, zwracać uwagę na proces naśladowania i uczyć pozytywnego korzystania z nowych technologii. Wprowadzając zasady, warto pamiętać, że one najlepiej działają, kiedy obowiązują obie strony – dorosłych i dzieci. Młodzi często odwzorowują nasze zachowania.
Program "Cyfrowe Mosty" jest dostępny bezpłatnie dla wszystkich zainteresowanychd orosłych. Inicjatywa jest realizowana przez COI we współpracy z partnerami: Fundacją Dbam o Mój Zasięg jako patronem merytorycznym oraz Ministerstwem Cyfryzacji i Rzecznikiem Praw Dziecka jako patronami honorowymi. Więcej informacji na temat programu oraz raport z badań można znaleźć na stronie internetowej programu: www.programcyfrowemosty.pl.
Badanie w ramach inicjatywy "Cyfrowe Mosty" zostało przeprowadzone we wrześniu 2025 r. z wykorzystaniem techniki CAWI (Computer Assisted Web Interview).
Próba badawcza wyniosła N=2.740 i objęła rodziców oraz ich dzieci w wieku 10–16 lat, a także zastosowano booster w postaci rodziców dzieci w wieku 7-9 lat. Dobór próby oparto na danych Głównego Urzędu Statystycznego, co pozwoliło zapewnić reprezentatywność grupy dorosłych pod względem struktury populacji rodziców w Polsce.
