Co dziesiąty Polak pracuje w szarej strefie

"Szacujemy, że między 9 a 10 proc. ogółu osób zatrudnionychwykonuje pracę w szarej strefie. Dla 91,6 proc. tych osób pracanierejestrowana jest ich głównym zajęciem" - powiedział wponiedziałek Mateusz Walewski, specjalista z Centrum AnalizSpołeczno-Ekonomicznych (CASE) na konferencji zorganizowanej przezMPiPS.

Badania nad przyczynami i skalą pracy nierejestrowanej zostałyprzeprowadzone w okresie od lutego do listopada 2007 r. przezInstytut Pracy i Spraw Socjalnych, Centrum Badania OpiniiSpołecznej oraz Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych i Millward-Brown SMG/KRC na zlecenie MPiPS.

Z badania wynika, że ograniczeniu szarej strefy będzie sprzyjaćwdrożenie kompleksowych rozwiązań, które obejmą między innymi:zachęty finansowe, usprawnienia organizacyjno-administracyjne,uelastycznienie stosunków pracy, indywidualną pomoc pracownikomnierejestrowanym w podejmowaniu pracy rejestrowanej oraz kampanieinformacyjno-edukacyjne, a w dalszej kolejności: wzmocnieniesystemu kontroli oraz zaostrzenie sankcji wobec pracodawcówzatrudniających pracowników nierejestrowanych.

Analitycy rekomendują podjęcie działań przede wszystkim w takichobszarach, jak system ubezpieczeń społecznych i systempodatkowy.

"Wdrażany system zachęt finansowych powinien objąć przedewszystkim wprowadzenie w systemie ubezpieczeń społecznych kwotywolnej od składki na ubezpieczenie społeczne, z wyjątkiem składkiemerytalnej, w wysokości ponad 5 tys. złotych rocznie. Ważnązachętą finansową mogłoby być skrócenie do 7 dni okresu wypłatyprzez pracodawców wynagrodzenia za okres zwolnienia chorobowego" -napisano w raporcie.

Zdaniem badaczy, konieczna jest również weryfikacjadotychczasowych przepisów, określających minimalną podstawę wymiaruskładki na ubezpieczenie społeczne (60 proc. przeciętnegowynagrodzenia) i na ubezpieczenie zdrowotne (75 proc. przeciętnegowynagrodzenia) osób prowadzących działalność gospodarczą izróżnicowanie tych podstaw zależnie od osiąganych dochodów.

Mobilizacja osób ubezpieczonych w KRUS i pracujących w szarejstrefie powinna dokonać się poprzez reformę systemu ubezpieczeńspołecznych rolników.

"Należałoby zreformować system ubezpieczeń społecznych rolników,wprowadzając m.in. zasadę pro rata w systemie emerytalnym tej grupyubezpieczonych, co w praktyce oznaczać będzie, że składkiemerytalne płacone do FUS rozliczone zostaną odrębnie, a częśćemerytury wyliczona na ich podstawie będzie sumowana z częściąťwypracowanąŤ w systemie KRUS oraz wyliczanie emerytury wypłacanejz KRUS na podstawie sumy wpłaconych składek rejestrowanych jakoťhipotetyczny kapitałŤ" - napisali analitycy.

Zmiany w systemie podatkowym powinny m.in. umożliwiać osobomfizycznym odliczenie od podatku kosztów zatrudnieniapracownika.

"Osobom płacącym podatek dochodowy od osób fizycznych należyumożliwić odliczanie od podstawy opodatkowania kosztów zatrudnieniapracowników w gospodarstwach domowych (wynagrodzenie i składki naubezpieczenie społeczne)" - napisano w raporcie.

"W przypadku wprowadzenia w systemie ubezpieczeń społecznychkwoty wolnej od składki na ubezpieczenie społeczne, kwota wolna odpodatku dochodowego od osób fizycznych powinna być z nią zrównana,co w praktyce oznacza konieczność jej podwyższenia" - napisano.

Dalsze rekomendacje dotyczą m.in. konieczności monitorowaniasytuacji na rynku pracy oraz skoordynowania działań poszczególnychinstytucji publicznych.