Wręczono Nagrody PAP im. Kapuścińskiego. Specjalny laur dla Dariusza Rosiaka

Zwyciężczynią w kategorii audio została Anna Dudzińska. Kapituła doceniła ją za sześcioodcinkowy audioserial "Saamowie. Wyrzut sumienia Skandynawii", który ukazał się w magazynie "Pismo" (produkcja Fundacja Pismo).

Dudzińska opowiada o północy Starego Kontynentu, skupiając się na rdzennych mieszkańcach Europy, Saamach, pogardliwie nazywanych Lapończykami. To opowieść o ludziach nieustannie walczących o swoje prawa w krajach uznawanych za wzór tolerancji, otwartości i demokratycznych wartości. Przewodniczką po tym świecie jest m.in. Katarzyna, Polka, która od 20 lat mieszka i pracuje w Tromso jako nauczycielka, ucząc Saamów w Norwegii ich rdzennego języka, i "odzyskuje" zapomniane, saamskie nazwy pagórków, wzniesień, skał, potoków, jezior. Pojawiają się również postacie związane z Północą: prawnik Ande Somby (obrońca Saamów), profesorka literatury języka saamskiego Lil Tove Fredricson, profesor Ivar Bjorklund z Komisji Prawdy i Pojednania, Ilona Wiśniewska - polska reporterka mieszkająca w Tromso, szwedzki pisarz polskiego pochodzenia Maciej Zaremba Bielawski, autorka książki "Panowie nas tu przesiedlili" Elin Anna Labba, a także wielu Saamów stawiających ważne pytania o język, tożsamość, dziedzictwo.

Wyróżnienie w kategorii audio kapituła przyznała Martynie Wojtkowskiej ("W Nowej Zelandii zaczyna się dzień", Program Trzeci Polskiego Radia, producentem jest Studio Reportażu Polskiego Radia we współpracy z Instytutem Pileckiego) oraz Michałowi Janczurze ("Szarlatan", Wirtualna Polska).

Zwycięzcą Nagrody PAP w kategorii foto został Wojciech Grzędziński. Fotograf został doceniony za reportaż "Eliminacje", który dokumentuje przebieg kwalifikacji do XIX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Grzędziński przy Konkursie Chopinowskim pracuje od 2005 r.

Kwalifikacje do tegorocznego Konkursu Chopinowskiego, w których wzięło udział 171 artystów z 28 krajów, odbyły się w Filharmonii Narodowej wiosną tego roku. Na czarno-białych zdjęciach Grzędziński ukazał ogromne emocje, stres, ale także fizyczne zmęczenie towarzyszące młodym pianistom podczas zmagań o udział w jednym z najważniejszych na świecie konkursów pianistycznych, którego wygrana otwiera drzwi międzynarodowej sławy i muzycznej kariery. Fotograf oddał także atmosferę kulis. Ukazał skupienie przed występem, moment rozgrzewki, a także chwile czułości spędzone z najbliższymi tuż przed wyjściem na estradę.

Grzędziński otrzymał również wyróżnienie za drugi zgłoszony fotoreportaż - "Zapis bombardowania Konstantynówki". To obraz ukraińskiego miasta chwilę po zniszczeniu go przez Rosję. Drugim wyróżnionym w kategorii foto został Patryk Jaracz. W swoim fotoreportażu "Sen czternastoletniej Yany" pokazuje losy młodej dziewczyny ocalałej po nocnym ataku w Kijowie. Jako jedyna ze swojej rodziny przeżyła nalot rosyjskich rakiet.

W kategorii wideo zwyciężył Michał Przedlacki, którego wyróżniono za reportaż "Żołnierki Ukrainy" wyemitowany w programie "Superwizjer" (TVN). Poprzez portrety trzech kobiet autor przybliża losy blisko 45 tys. Ukrainek, które obecnie służą w armii, 7 tys. z nich w randze oficera. Bohaterkami filmu są dowódczyni dywizjonu artylerii Ljubow, sierżantka Natalia i sierżantka snajperka służące na pierwszej linii frontu.

To opowieść o odwadze kobiet, które zdecydowały się wziąć do ręki broń i stanąć do walki przeciwko rosyjskim okupantom. Zarazem to historia ich tęsknot i marzeń o "życiu po wojnie" w wolnej Ukrainie, która - jak mówi jedna z bohaterek - "jest teraz dla mnie wszystkim".

W kategorii wideo wyróżniono również Dariusza Kubika, Grzegorza Łakomskiego i Piotra Świerczka ("Zespół bez roli", TVN24) oraz Aleksandrę Fudalę ("Czerwona zaraza", TVP).

W kategorii tekst Nagrodą PAP im. Ryszarda Kapuścińskiego uhonorowano Tatianę Kolesnychenko. Kapituła doceniła ją za reportaż "»Władcy ciał«. Po wszystkim zostaje tylko fasada" opublikowany na portalu Wirtualna Polska.

Jego tematem jest okrucieństwo rosyjskich żołnierzy wobec ukraińskich kobiet w jego najbardziej ekstremalnych formach. Przemocy seksualnej w czasie wojny doświadczają kobiety w każdym wieku. Tylko nieliczne decydują się o tym opowiedzieć. Autorka opisuje traumatyczne doświadczenia 77-letniej Ludmyły, 61-letniej Tetiany i Niny - wszystkie są ofiarami brutalnych gwałtów - oraz ich próbę powrotu do "normalności", choć czas wcale nie leczy ran. Kobiety mówią, że śmierć byłaby lepsza od upokorzeń, których doświadczyły.

Wyróżnienia w kategorii tekst otrzymali Ula Idzikowska ("Rabin Avremel wraca na Zachodni Brzeg", NEW-Online) oraz Szymon Opryszek ("Czy Europie grozi kryzys fentanylowy?", OKO.press).

Ponadto kapituła dodatkowo wyróżniła Dorotę Kwiatkowską za jej debiut "Wałęsa u Bacciarellego. Legenda Solidarności uwieczniona na Zamku Królewskim" ("Tygodnik Powszechny"). Dziennikarka opisuje w nim dzieje prac konserwatorskich przy zabytkowym plafonie Marcella Bacciarellego, na tle politycznej historii Polski początku lat 80., aresztowania i internowania lidera "Solidarności" Lecha Wałęsy. Zniszczony plafon przez siedem lat rekonstruował Janusz Strzałecki, a obliczu kupca w turbanie dał twarz Wałęsy. Pracy nad dziełem nie ukończył, zmarł w 1983 r. "Za każdym razem, jak przechodziłem przez Salę Audiencjonalną, to profesor leżał na leżaku ustawionym na rusztowaniach i tak malował. O Wałęsie nigdy mi nie opowiedział, ale na Zamku się o tym mówiło" - mówi autorce były dyrektor Zamku Królewskiego prof. Andrzej Rottermund. Kwiatkowska przypomina artystyczne tradycje rodziny Strzałeckich.

Dariusz Rosiak z nagrodą specjalną

Dziennikarz radiowy i prasowy, reportażysta, twórca i główny prowadzący "Raportu o stanie świata" Dariusz Rosiak został laureatem specjalnej Nagrody PAP im. Ryszarda Kapuścińskiego "za objaśnianie świata". Rosiak jest twórcą i głównym prowadzącym "Raportu o stanie świata", który przez 13 lat prowadził w radiowej Trójce. Od marca 2020 roku program jest finansowany przez słuchaczy i ukazuje się w formie podcastu.

Dziennikarz jest związany z mediami od lat 80. W przeszłości był pracownikiem francuskiego radia RFI. Lata 90. spędził w Londynie, współtworząc sekcję polską BBC. Współpracował z "Życiem Warszawy", "Newsweekiem", "Przekrojem", "Forum", "Polityką" oraz Polską Agencją Prasową. Przez wiele lat pisał do "Rzeczpospolitej", zwłaszcza jej dodatku "Plus Minus". Pismem, z którym współpracuje najdłużej i najbliżej, jest "Tygodnik Powszechny".

Jest autorem książek o tematyce zagranicznej: "Ziarno i krew. Podróż śladami bliskowschodnich chrześcijan" (nominacja do Nagrody Literackiej "Nike" w 2016 r., Nagroda im. Beaty Pawlak), "Oblicza Wielkiej Brytanii", "Żar. Oddech Afryki" i "Biało-czerwony. Tajemnica Sat-Okha", oraz o tematyce polskiej: "Wielka odmowa. Agent, filozof, antykomunista" i "Człowiek o twardym karku. Historia księdza Romualda Jakuba Wekslera-Waszkinela". W 2015 r. za "Raport o stanie świata" z Kurdystanu został nagrodzony Nagrodą PAP im. Ryszarda Kapuścińskiego. W 2020 r. otrzymał tytuł Dziennikarza Roku Grand Press.

Laureatów nagrody wyłoniła kapituła pod przewodnictwem redaktora naczelnego PAP Wojciecha Tumidalskiego. Funkcję honorowych przewodniczących pełnią Rene Maisner oraz Mirosław Ikonowic, przyjaciel legendy polskiego reportażu, związany z PAP od 1953 roku. W skład kapituły weszli również: Zuzanna Dąbrowska, Bogusław Chrabota, Jarosław Gugała, Andrzej Grygiel, Karolina Lewicka, Wojciech Jagielski, Beata Lubecka, Cezary Łazarewicz, Maciej Nabrdalik, Mateusz Sosnowski, Agnieszka Szydłowska, Beata Zawrzel oraz Michał Żakowski.

Gala finałowa 7. Nagrody PAP im. Ryszarda Kapuścińskiego odbyła się w Teatrze Polskim. Wyróżnienie zostało ustanowione w 2010 r., by promować wartości bliskie zarówno agencji, jak i patronowi wydarzenia. Laureatów Nagrody wyłoniła kapituła pod przewodnictwem redaktora naczelnego PAP Wojciecha Tumidalskiego. Funkcję honorowych przewodniczących pełnią Rene Maisner - córka Ryszarda Kapuścińskiego, oraz Mirosław Ikonowicz – przyjaciel legendy polskiego reportażu, związany z PAP od 1953 r.

Źródło: PAP