24 lutego Rosja brutalnie zaatakowała całą Ukrainę i ta data zapisze się już w historii. W związku z inwazją wiele osób zadaje sobie pytanie, dlaczego Putin zdecydował się na eskalację wojny? Co nim teraz kieruje? Co doprowadziło do obecnej sytuacji? Na te trudne pytanie nie ma ani łatwych, ani oczywistych odpowiedzi. W zalewie wiadomości radzimy za ekspertami, by wolny czas poświęcać (oczywiście, w miarę swoich możliwości) na dłuższe formy analizujące, dlaczego wokół nas dzieje się to czego doświadczamy my i nasi sąsiedzi z Ukrainy.
Prezentujemy subiektywny wybór tytułów dokumentalnych i serialowych, które w szerszym kontekście pomagają zrozumieć jak wyglądała sytuacja Rosji i Ukrainy sprzed putinowej eskalacji, postać Władimira Putina oraz to, jak powstaje dezinformacja i propaganda. Prezentowane tytuły podzieliliśmy według dostępu na poszczególnych platformach wideo.
Zobacz: Rosyjska dziennikarka mieszkająca w Polsce: W Rosji wszyscy z niezależnych mediów są zagrożeni
Netflix
1. "Winter on Fire: Ukraine's Fight for Freedom". Dokumentalny zapis ukraińskiego Euromajdanu - kamienia milowego we współczesnej historii Ukrainy. Wielki narodowy zryw jesienią 2013 roku, który pokazał Europie, że Ukraina pragnie być jej częścią, zamiast pozostawać w kręgu rosyjskiej strefy wpływów. Film nominowany do Oscara, dostępny w serwisie Netflix.
Teraz platforma udostępniła dokument za darmo na swoim kanale na YouTube.
2. "Jak zostać tyranem". Minserial w lekkiej formie pokazujący krok po kroku mechanizmy tyranii. Narratorem i producentem serii jest wyróżniony Emmy i Złotym Globem Peter Dinklage („Gra o tron”). Jak zdobyli i utrzymali władzę Hitler, Kadafi, Husajn, Pol Pot? Szczególnie polecamy odcinek o Stalinie.
3. "Hakowanie świata". Dokument opowiada o Cambridge Analytica - firmie-symbolu czarnej strony mediów społecznościowych, która pomaga Trumpowi wygrać wybory prezydenckie w USA, a brexitowcom wyprowadzić Wielką Brytanię z Unii Europejskiej. Mechnicy manipulacji w social mediach uchwycone znakomicie. Nominacja do Emmy w kategorii „najlepszy program dokumentalny”.
YouTube
4. "Pałac dla Putina. Historia największej łapówki". Dokument fundacji Aleksieja Nawalnego z 2021 roku, prezentujący wyniki śledztwa na temat luksusowego pałacu prezydenta Władimira Putina nad Morzem Czarnym. Według autorów dokumentu, nieruchomość jest najdroższą posiadłością świata i miała zostać sfinansowana z pieniędzy w tajemniczych okolicznościach wyprowadzonych ze rosyjskiego skarbu państwa. Nawalny twierdzi, że willa Putina "to najbardziej strzeżone miejsce w Rosji, a właściwie państwo w państwie". Dokument pokazujący korupcyjne powiązania rosyjskiej władzy i elit.
Wersja rosyjska
Wersja z polskim lektorem
HBO Go / HBO Max
5. „Postprawda: Dezinformacja i koszt fake newsów”. Dokument rozprawiający się z fake newsami. Jak się je robi, kto je tworzy, jak je rozpowszechnia i kluczowe - kto czerpie z tego korzyści? Choć film skupia się na dezinformacji, teoriach spiskowych i fałszywych wiadomościach w USA, to dość dobrze punktuje ogólne mechanizmy tych zjawisk, znanych i w Polsce.
6. "Agents of chaos". Dlaczego chaos i panika to tak skuteczna broń psychologiczna? Dwuczęściowy miniserial dokumentalny HBO Max z 2020 roku odpowiada na te pytania, prezentując sposoby rosyjskiej ingerencji w wybory w USA w 2016 roku. Twórcami serii są Alex Gibney i Javier Alberto Botero.
Canal+ Online
7. "Rosja kontra Rosja". Francusko-łotewska koprodukcja z 2021 roku, portretująca współczesną Rosję, społecznie rozwarstwioną, rządzoną twardą ręką Putina, gdzie nie ma miejsca na uliczne protesty, a w starszym pokoleniu wciąż żywa jest tęsknota za Związkiem Radzieckim.
8. "Nawalny. Wróg Putina numer 1.". Ten brytyjski film dokumentalny z 2021 roku opowiada o próbie zamachu na życie najgroźniejszego w oczach Władimira Putina rosyjskiego opozycjonisty - Aleksieja Nawalnego, który poszedł na wojnę z oligarchią i samym prezydentem. W akcie zemsty FSB próbowała otruć go nowiczokiem. "Historię zamachu opowiada nasycony czarnym humorem dokument, którego reżyserem jest nagrodzony Oscarem Jon Blair" - czytamy w opisie produkcji.
Vod.tvp.pl
9. "Szalona miłość. Rosjanie i Putin". Dlaczego Rosjanie pokochali Władimira Putina? Na to pytanie szuka odpowiedzi reportażystka Barbara Włodarczyk. W tym celu odwiedza Moskwę, Krym i rosyjską prowincję, tzw. głubinkę. Film z 2014 roku pokazuje pozwala zobaczyć Putina oczami zwyczajnych, rosyjskich obywateli.
Czytaj: Ekspert: Chiny chcą poprzeć Putina, ale nie chcą zrazić do siebie Zachodu
Vod.pl
10. "Świadkowie Putina". Historia kluczowego rozdziału w karierze politycznej Władimira Putina Były oficer KGB przejął władzę w Rosji po skompromitowanym Borysie Jelcynie. "Na podstawie unikatowych materiałów z lat 1999-2000, relacji świadków oraz własnych doświadczeń, reżyser stworzył niezwykle intymny portret Władimira Putina i przełomowego okresu w historii Rosji" - czytamy w opisie na Vod.pl.
