Już po raz jedenasty Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) opublikował raport nt. rolnictwa ekologicznego w Polsce w latach 2021-2022. Zgodnie z nim w tym czasie wzrosła w Polsce zarówno liczba producentów, jak i powierzchnia upraw ekologicznych.
W ostatnich latach zmieniły się przepisy i kompetencje IJHARS. Aktualnie proces nadzoru i współpraca z jednostkami certyfikującymi należy do zadań Inspekcji, wcześniej organem nadzorczym było ministerstwo rolnictwa. Jeżeli chodzi o przepisy prawne, to od 1 stycznia 2022 r. zasady reguluje nowe unijne rozporządzenie z 30 maja 2018 r.; a od 7 lipca 2022 r. nowa ustawa (z dnia 23 czerwca 2022 r.) o rolnictwie ekologicznym i produkcji ekologicznej.
"Choć Polska, pod względem liczby ekologicznych producentów oraz powierzchni ekologicznych użytków rolnych, zajmuje już silną pozycję w unijnym sektorze rolnictwa ekologicznego, plasując się w pierwszej dziesiątce krajów, to jednak wciąż mamy przed sobą spory potencjał dalszego rozwoju tego sektora" - wskazał Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych Przemysław Rzodkiewicz.
Europejski Zielony Ład zakłada zwiększenie udziału powierzchni ekologicznych użytków rolnych do 2030 r. średnio w UE do 25 proc. W opinii ekspertów, dla Polski realnym celem jest osiągnięcie 7 proc. takich użytków. Obecnie w Polsce jest 3,5 proc. powierzchni upraw ekologicznych.
Zgodnie z raportem, na koniec grudnia 2021 r. w Polsce działalność prowadziło 21 795 producentów ekologicznych (co oznacza wzrost o 7,5 proc. w stosunku do roku 2020), a w 2022 r. liczba producentów ekologicznych wzrosła jeszcze o 5 proc. do 22 882. Średnia powierzchnia gospodarstwa wynosiła 26,2 ha. Najwięcej gospodarstw ekologicznych znajdowało się w woj. podlaskim, warmińsko-mazurskim i mazowieckim.
Z raportu wynika ponadto, że przybywa też podmiotów prowadzących działalność w zakresie przygotowania żywności ekologicznej. W 2021 r. przetwórstwem ekologicznym zajmowało się tym 1174 zakładów, a w 2022 r. - 1216.
Zgodnie z raportem rośnie również powierzchnia upraw ekologicznych, w 2021 r. zwiększyła się o 7,9 proc. wobec poprzedniego roku do ponad 549 tys. ha, a w 2022 r. wzrosła o 0,9 proc. do ok. 554,6 tys. ha. Od 2004 r., tj. od wejścia Polski do UE, liczba producentów ekologicznych wzrosła w naszym kraju ponad sześciokrotnie.
Z raportu wynika, że największy udział w produkcji żywności ekologicznej w naszym kraju mają: zboża (33 proc. powierzchni upraw), owoce (głównie jabłka i owoce miękkie), a także drób i jaja. Jednak największą powierzchnię uprawy zajmują rośliny paszowe oraz łąki i pastwiska (ponad 41 proc.).
W komentarzu do raportu IJHARS wskazał, że "okazuje się jednak, że w ekologicznej produkcji zwierzęcej w naszym kraju zarysowała się ostatnio tendencja spadkowa". "Poza drobiem i jedną grupą bydła, w przypadku reszty ekologicznych gatunków zwierząt hodowlanych odnotowano w latach 2021-2022 spadek pogłowia. Przyczyn tego można doszukiwać się w ogólnych trudnościach w prowadzaniu produkcji zwierzęcej, w tym niewystarczającej dostępności pasz ekologicznych i ekologicznych zwierząt, czy też występowaniu ASF (w przypadku świń)" - wyjaśniono.
Według dyrektor Biura Rolnictwa Ekologicznego i Produktów Regionalnych w IJHARS Małgorzaty Waszewskiej, można spodziewać się dalszego wzrostu liczby producentów ekologicznych w Polsce. Z danych posiadanych przez Inspekcję wynika, że w 2023 r. ich liczba będzie znacznie wyższa niż w 2022 r. i raczej przekroczy poziom 24 tys. Szefowa Biura zwróciła uwagę, że rozwój produkcji ekologicznej m.in. zależy od zwiększanie zaufania konsumentów do żywności ekologicznej, poprzez zapewnianie odpowiedniego nadzoru i podejmowanie adekwatnych działań interwencyjnych w przypadku wykrycia jakichkolwiek potencjalnych nieprawidłowości.
Produkcja ekologiczna jest kontrolowana przez jednostki certyfikujące, a te z kolei są nadzorowane przez IJHARS. W Polsce działa obecnie 12 jednostek certyfikujących, które poświadczają, że produkty z logo rolnictwa ekologicznego, w postaci symbolu zielonego liścia z gwiazdkami, są faktycznie produkowane bez nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin, w sposób zrównoważony i przyjazny środowisku.
Raport powstał na podstawie: informacji o producentach ekologicznych przekazywanych Głównemu Inspektorowi JHARS przez jednostki certyfikujące, danych Eurostatu oraz danych własnych IJHARS zebranych w trakcie realizacji ustawowych zadań.
