Udział małych i średnich firm w produkcje krajowym brutto wynosi obecnie w Polsce około 47,6 proc. Liczna zatrudnionych w sektorze MSP w Polsce stanowi 68,2 proc. Obserwacja trendów pokazuje, że wzrost gospodarczy w Polsce jest w dużym stopniu uzależniony od rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Większa dynamika i rozwój tego obszaru wymaga wsparcia inicjatyw przedsiębiorczych wśród społeczeństwa. Miejsca pracy, wzrost dochodów, postęp cywilizacyjny i pozycja kraju w świecie uzależnione są od nowotworzonych firm. Te zaś są w stanie powstawać, przetrwać i osiągać sukcesy najskuteczniej w odpowiednio przygotowanym ekosystemie. W 2010r. Fundacja Kauffmana podała, że w USA od 1977 do 2005r. istniejące firmy likwidowały ok. miliona miejsc pracy rocznie, podczas gdy nowe, często innowacyjne tworzyły 3 miliony miejsc pracy w pierwszym roku swojego istnienia. Innymi słowy tylko dzięki nowym firmom USA zwiększają rynek pracy netto. Nowe firmy łagodzą skutki recesji tworząc miejsca pracy. Istniejące firmy w obliczu kryzysu czy recesji redukują liczbę etatów. Dlatego dla gospodarki korzystne jest tworzenie i wspieranie nowych firm, szczególnie tych tworzonych przez przedsiębiorców. Mikrobiznesy (zatrudniające od 1 do 4 pracowników) tworzą miejsca pracy w tempie ok. 20 proc. rocznie, a nowe firmy z 250 – 499 pracownikami tylko 1,3 proc. – mówi Anna Hejka, prezes Heyka Capital Markets Group, ekspert kampanii Narodowy Program Przedsiębiorczości.
Mały przedsiębiorca w Polsce
Polacy są przedsiębiorczym narodem – poziom przedsiębiorczości znajduje się powyżej średniej UE. Pod względem liczby przedsiębiorstw Polska jest szóstą gospodarką Unii Europejskiej. W Polsce w 2010 r. działało około 1,7 mln firm. W porównaniu z 2009 rokiem nastąpił wzrost liczby firm o 3, proc..
Polskie MSP działają przede wszystkim w usługach i handlu (75,8 proc.), rzadziej zaś w budownictwie (13, proc.) i przetwórstwie przemysłowym (10,7 proc.). Struktura polskich przedsiębiorstw stopniowo upodabnia się do unijnej. Od roku 2009 postępuje spadek dynamiki wzrostu mikroprzedsiębiorstw oraz wzrost liczby firm dużych. W 2010 r. nastąpił wzrost liczby przedsiębiorstw aktywnych w Polsce, ale według prognoz Komisji Europejskiej ze względu na niekorzystną koniunkturę gospodarczą w kolejnych latach przewiduje się jej niewielki spadek.
Większość (92,5 proc.) wszystkich przedsiębiorców z sektora MSP to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Osoby prawne i jednostki niemające osobowości prawnej stanowią 7,5 proc. małych i średnich przedsiębiorstw. Firmy najmłodsze, powstałe w 2010 r., to 12,6 proc. wszystkich podmiotów. Prawie dwie trzecie (62,2 proc.) podmiotów sektora MSP prowadzi działalność od ponad 5 lat.
Wiele polskich firm jest tworzonych przez młode osoby (30 proc. przedsiębiorstw). Udział takich przedsiębiorców w gospodarce wpływa na jej unowocześnienie, ponieważ młodzi przedsiębiorcy mają znaczące pokłady kreatywności.
Ekosystem dla przedsiębiorczości
Do odpowiedniego rozwoju przedsiębiorczości niezbędne są określone warunki, które wspierają inicjatywy społeczne, postawy przedsiębiorcze, innowacje i tworzenie nowych miejsc pracy. Do odpowiedniego rozwoju przedsiębiorczości niezbędne są określone warunki, które wspierają inicjatywy społeczne, postawy przedsiębiorcze, innowacje i tworzenie nowych miejsc pracy. Anna Hejka identyfikuje i wymienia kilka ważnych elementów budujących sprzyjający ekosystem:
1. Dobra infrastruktura od telekomunikacji przez bankowość po transport z powszechnym dostępem do Internetu i tworzeniem platform ułatwiających masową współpracę „crowd-sourcing”. Polska pod względem dostępu do szerokopasmowego Internetu ciągle plasuje się na szarym końcu Unii Europejskiej
2. Wspieranie odpowiedniego przygotowania kadr, nie tylko w sensie wykształcenia, które sprawdzi się na świecie, ale przede wszystkim w kwestii postaw, ambicji i zrozumienia sposobu działania inwestorów i globalnych rynków kapitałowych
3. Lewarowanie środków prywatnych inwestowanych w młode firmy funduszami instytucji publicznych: Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI), Europejski Bank Rozbudowy i Rozwoju (EBOR), Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), KFK
4. Dostęp do wielu komplementarnych źródeł finansowania:
- unijnych, rządowych, uczelnianych (dotacje/granty z pozostawieniem własności intelektualnej w rękach zespołów naukowców/wynalazców i przedsiębiorców, systemy zachęt, stypendia)
- publicznych (np. akcji – GPW, NewConnect i obligacji - Catalyst)
- prywatnych (aniołowie biznesu i fundusze VC)
- partnerstwa publiczno-prywatnego: inkubatory, fundusze zalążkowe i VC
- banków poprzez gwarancje państwa do np. 90% wartości pożyczek jak w USA oraz zlikwidowanie lub znaczące zmniejszenie kosztów takich pożyczek ponoszonych przez banki, oraz samorządów i miast jak np. Berlin czy Boston
5. Ulgi podatkowe dla aportów własności intelektualnej, zysków kapitałowych podmiotów inwestujących w spółki na wczesnym etapie rozwoju czy tworzenie podatkowych grup kapitałowych. Taki model stosowany jest już w wielu państwach świata od Wielkiej Brytanii po Nową Zelandię.
6. Ułatwienia w zakładaniu firm w Polsce nie tylko przez polskich przedsiębiorców, ale także imigrantów (specjalne wizy). W 2008 r. prawie 40 proc. założycieli firm technologicznych w USA i 52 proc. w Dolinie Krzemowej to imigranci jak np. założyciele Googla, Yahoo, Ebaya czy Intela
[1] Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w latach 2010-2011, PARP
