Raport EY: Polscy bankierzy w mizernych nastrojach

Badanie zostało przeprowadzone jesienią 2012 wśród kadry zarządzającej wyższego szczebla w 269 europejskich bankach. Udział w nim wzięło także 18 przedstawicieli polskich banków, których aktywa stanowią ponad 62% całego rynku.

W Polsce niepokój. Na zachodzie bez zmian

Polscy bankierzy są w zdecydowanie gorszych nastrojach niż ich koledzy z innych europejskich krajów (łącznie w badaniu udział wzięli menadżerowie z 14 krajów). Prawie 4 na 5 (78%) ankietowanych w Polsce uważa, że sytuacja makroekonomiczna pogorszy się w ciągu najbliższych 6 miesięcy. Dla porównania, tego samego zdania jest tylko 41% wszystkich ankietowanych w Europie. 39% ze wszystkich badanych uważa, że otoczenie makroekonomiczne się nie zmieni.

- Tak duży pesymizm może wynikać z tego, że kryzys nie dotknął jeszcze Polski tak jak innych krajów – od początku transformacji nie doświadczyliśmy przecież recesji. Efekty tego co się dzieje na zachodzie Europy przychodzą do nas z opóźnieniem. Przy tak złej ocenie najbliższej przyszłości trudno liczyć, że banki będą udzielały kredytów firmom i napędzały gospodarkę – komentuje Iwona Kozera, Partner Zarządzający Grupą Rynków Finansowych Ernst & Young w Europie Środkowej i Południowej.– Względny optymizm wśród przedstawicieli sektora na zachodzie może wynikać z tego, że liczą oni na to, że wszystko co najgorsze już jest za nimi – dodaje Iwona Kozera.

Klient indywidualny w centrum zainteresowania

Tylko co czwarty (23%) badany menadżer banku w Polsce dostrzega perspektywę wzrostu dla swojej instytucji w segmencie bankowości korporacyjnej. W porównaniu z identycznym badaniem, które firma Ernst & Young prowadziła na początku roku 2012 widać zdecydowane pogorszenie się nastrojów co do rozwoju bankowości dla firm (w pierwszej edycji Barometru aż 58% polskich bankierów stwierdziło, że widzi możliwości rozwoju tego segmentu w najbliższej przyszłości). Połowa badanych będzie stawiać na bankowość detaliczną.  Tylko jeden menadżer bankowy spośród ankietowanych w Polsce stwierdził, że perspektywy wzrostu w tym segmencie są złe.

Bankierzy zakładają, że wśród klientów indywidualnych w najbliższym czasie wzrośnie zdecydowanie popyt na produkty depozytowe (tak twierdzi 60% badanych) i kredyty gotówkowe (46%).

- Zarówno wartość kredytów ogółem udzielonych gospodarstwom domowych w stosunku do PKB, jak i wartość aktywów finansowych gospodarstw domowych w stosunku do PKB są bardzo mocno powiązane z wartością PKB  per capita. W Polsce również mamy do czynienia z tą prawidłowością. Naturalnym motorem dalszego wzrostu akcji kredytowej jest rozwój Polski, a w rezultacie tempo wzrostu powinno być współmierne do wzrostu PKB per capita – mówi Iwona Kozera. 

Jak Twoim zdaniem będzie wyglądał popyt na usługi bankowości detalicznej w ciągu najbliższych 6-ciu miesięcy? (dane w procentach)

Największą rozbieżność odnośnie oceny perspektywy rozwoju rynku pomiędzy Polską i Europą widać w odniesieniu do kredytów hipotecznych.  W skali całego badania tylko 7% bankierów w Polsce spodziewa się wzrostu popytu w tej grupie produktów, podczas gdy w całej Europie aż 47% ankietowanych oczekuje  wzrostu w ciągu najbliższych 6 miesięcy.  Sytuacja w Polsce wynikać z tego, że w okresie poprzedzającym kryzys na rynkach światowych i w pierwszym okresie tego kryzysu portfel hipotek w Polsce rozwijał się niezmiernie dynamicznie. Dlatego też z opóźnieniem obserwujemy odwrócenie trendu w tym segmencie.  Ostrożnościowe działania regulacyjne w tym obszarze produktów mają również wpływ na ocenę sytuacji przez banki.

- W porównaniu z Europą Zachodnią, polski sektor bankowy charakteryzuje się wysokim udziałem kredytów w aktywach ogółem. Kredyty hipoteczne w Polsce stanowią podobny odsetek portfela co w strefie Euro.  Polska w porównaniu do strefy Euro ma natomiast większy wskaźnik udziału kredytów konsumpcyjnych.  Również udział kredytów dla gospodarstw domowych w aktywach finansowych tych gospodarstw znacznie przekracza średnią unijną.  Wysoka wartość kredytów do aktywów finansowych wskazuje na potrzebę rozwoju oszczędności gospodarstw domowych i skupienia się na rozwoju źródeł finansowania kredytów – Piotr Popowski, Dyrektor w Dziale Doradztwa Grupy Rynków Finansowych Ernst & Young. 

Trudne czasy dla banków i ich pracowników

Prawie połowa badanych (47%) w Polsce jest zdania, że sytuacja ich banku pogorszy się w ciągu najbliższych 6 miesięcy. Podobnie uważa tylko 24% badanych w skali całej Europy. Natomiast 39% europejskich bankierów twierdzi, że sytuacja ich banku się nie zmieni, a zdaniem 37% - będzie lepsza niż jest teraz. W Polsce optymistą jest tylko co czwarty członek zarządu banku (24%). Dla porównania, w badaniu przeprowadzonym przez Ernst & Young na początku roku 2012 połowa polskich bankierów stwierdziła, że sytuacja ich instytucji będzie się poprawiała w najbliższej przyszłości podczas gdy podobnego zdania było tylko 23% bankierów przebadanych w całej Europie.

Konsekwencją gorszej sytuacji ekonomicznej mogą być dalsze redukcje w bankach. Zdaniem prawie połowy badanych w Polsce zatrudnienie w ich banku spadnie. Na początku roku tego zdania było tylko 16% ankietowanych. Wynik Polski odpowiada europejskiemu trendowi. W skali całego badania aż 45% menadżerów powiedziało, że spodziewa się zmniejszenia zatrudnienia w ich banku w ciągu najbliższych miesięcy.

Wśród strategicznych priorytetów na najbliższą przyszłość Polscy menadżerowie wymienili: zarządzanie ryzykiem (66%), cięcie kosztów (56%), poprawę procesów (51%). Podobne priorytety mają zarządzający bankami w innych europejskich krajach: zarządzanie ryzykiem (65%), przygotowania do Bazylea III (57%) oraz minimalizacja nakładów które nie są konieczne (53%).   

- Jedno co można powiedzieć z pewnością to że działalność i modele operacyjne banków w Europie ale i w Polsce będą wymagać istotnych zmian. Dla wielu banków wprowadzanie powolnych, ewolucyjnych zmian nie będzie skuteczną metodą dostosowania się do nowego środowiska; konieczne będą działania odważne i zdecydowane – komentuje Iwona Kozera.

Ernst & Young to międzynarodowa firma świadcząca usługi profesjonalne w zakresie audytu, doradztwa podatkowego, biznesowego i transakcyjnego. Ernst & Young w Polsce to ponad 1400 ekspertów pracujących w 6 biurach na terenie kraju: w Warszawie, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu i Wrocławiu. W roku 2012 firma zajęła I miejsce w Rankingu Audytorów Rzeczypospolitej i Gazety Giełdy Parkiet. Została również uznana Najskuteczniejszą Firmą Doradztwa Podatkowego w VI Rankingu Firm i Doradców Podatkowych Dziennika Gazety Prawnej i Idealnym Pracodawcą w badaniu Universum Students Survey.

www.ey.com/pl