Miejsce świadczenia dostaw a przerzucone koszty transportu

Dostawy konkretnego, tego samego towaru, fakturowane przez kilku kontrahentów, gdzie pierwszy z podmiotów w łańcuchu wysyła zamówiony towar bezpośrednio do finalnego nabywcy, stanowią dostawy łańcuchowe (szeregowe). Faktycznie konkretny towar wydany jest raz bezpośrednio jemu nabywcy, ale jednocześnie jest on przedmiotem nie jednej, a kilku transakcji. Przykładem może być sytuacja, w której polski konsument zamawia zagraniczny towar u polskiego pośrednika, ten u zagranicznego producenta i towar jest transportowany czy wysyłany – przemieszcza się – bezpośrednio do konsumenta prosto zza granicy.

Jak taki łańcuch dostaw opodatkować na potrzeby VAT-u? W przypadku łańcuchu dostaw stosuje się zasadę szczególną, gdzie ustalenie miejsc opodatkowania poszczególnych dostaw uzależnione jest od przyporządkowania transportu lub wysyłki jedynie do jednej dostawy w łańcuchu.

Opodatkowanie determinuje jednorazowy „ruch” towaru

Każda dostawa traktowana jest odrębnie. Wyróżnia się dostawę ruchomą – związaną z jednorazowym przemieszczeniem (transportem czy wysyłką) towaru – oraz pozostałe dostawy o charakterze nieruchomym, czyli bez przemieszczania towaru. W konsekwencji miejscem świadczenia dla dostawy ruchomej jest miejsce, w którym towar znajduje się w momencie rozpoczęcia wysyłki. W odniesieniu do dostaw nieruchomych ustalenie miejsca świadczenia odbywa się jak dla towaru niewysyłanego, a zatem według miejsca, w którym znajdował się w momencie dostawy (art. 22 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o VAT).

Wyznaczenie organizatora transportu

Kluczowe przy dostawach łańcuchowych jest zatem znalezienie faktycznego organizatora przemieszczenia towaru.

Pewna polska spółka wystąpiła z wnioskiem o wskazanie organizatora transportu towaru przy transakcji łańcuchowej w przypadku, gdy zajmując się jego organizacją spółka zleciła transport firmie transportowej. W tym celu nawiązała kontakt z przewoźnikiem, uzgodniła rozmiary pakunku, sposób jego załadunku czy termin jego odbioru. Wygenerowała również awizo transportowe upoważniające do odbioru. Ale już kosztami tego transportu obciążyła inny podmiot w łańcuchu – finalnego odbiorcę. Inne podmioty w łańcuchu były podatnikami zidentyfikowanymi na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych (z numerami VAT-UE) oraz kontrahentami z poza unii.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 15 marca 2016 r. o sygn. IBPP4/4512-15/16/PK uznał, iż zakres czynności, które wykonuje spółka w związku z organizowanie transportu - nawet jeżeli to nie ona wskazuje firmę transportową - przesądza o tym, że to spółka jest organizatorem transportu. To odpowiedzialność za techniczne aspekty transportu determinują organizatora, a nie fakt formalnej zapłaty za wysyłkę. Co za tym idzie, to spółce należy przypisać dostawę ruchomą, co oznacza, że sprzedaż towaru przez spółkę na rzecz kolejnego podmiotu w łańcuchu podlega opodatkowaniu w Polsce – jako WDT lub eksport.

Katarzyna Miazek, Tax Care