Radio Swaboda opublikowało fragment listu, który Poczobut napisał do jednego z czytelników.
„W takich sprawach jak moja podobne zachowanie byłoby niemoralne i niegodne pamięci bohaterów AK” – napisał Poczobut.
Jak wskazał, jest dla niego zrozumiałe, „że czeka go długotrwały pobyt w więzieniach i łagrach”.
W liście, jak podano, Poczobut określa swoją sytuację jako „więzienną stabilność”, pisze, że czyta książki i przygotowuje się do procesu, którego data nie jest jeszcze znana.
Poczobut, a także szefowa ZPB Andżelika Borys przebywają w areszcie w podmińskim Żodzinie. Zostali zatrzymani w marcu. W czwartek minie pół roku od aresztowania Borys, w sobotę – Poczobuta.
Władze wszczęły przeciwko polskim aktywistom sprawę karną o „podżeganie do nienawiści”, grozi im do 12 lat więzienia. Trzy działaczki – Irena Biernacka, Maria Tiszkowska i Anna Paniszewa, również oskarżone z tego samego artykułu, zostały w maju wypuszczone z aresztu, ale zmuszono je do opuszczenia Białorusi. Przebywają w Polsce.
Władze przekonują, że aktywiści ZPB popełnili czyny o znamionach „rehabilitacji nazizmu”. Zarzucają im „wysławianie zbrodniarzy wojennych, w tym Romualda Rajsa Burego”. Aktywiści odrzucają te oskarżenia jako bezpodstawne. Obrońcy praw człowieka uznali sprawę ZPB za motywowaną politycznie, a aktywistów – za więźniów sumienia.
Sprawa ZPB wpisuje się w narrację białoruskich władz i mediów oficjalnych, które nasiliły w ostatnim czasie przekaz nazywający żołnierzy AK i przedstawicieli polskiego podziemia na terenach dzisiejszej Białorusi „zbrodniarzami wojennymi”.
17 września, w rocznicę agresji ZSRR na II RP, na Białorusi po raz pierwszy obchodzono nowe święto jedności narodowej. Data ta jest przedstawiana jako „zjednoczenie Wschodniej i Zachodniej Białorusi”. Czerpiąc obficie z sowieckiej wersji historii, białoruskie władze przedstawiają działania Armii Czerwonej jako „wyzwalanie ziem Zachodniej Białorusi i Ukrainy spod ucisku pańskiej Polski”. Propaganda przemilcza zbrodnie Sowietów i idealizuje ich rolę w „budowaniu białoruskiej państwowości”, działania II RP oraz polskiego podziemia przedstawia jako antybiałoruskie, a AK zarzuca wręcz kolaborację z nazistami.
W ten kontekst wpisywana jest aktywność ZPB i organizacji polskich, którym zarzuca się „rehabilitację nazizmu” i dążenie do budowania podziałów narodowościowych, a także zamiar „odzyskania Kresów Wschodnich”.
W szerszym ujęciu władze próbują przekonywać, że ubiegłoroczne protesty powyborcze były inspirowanym przez Zachód spiskiem przeciwko Białorusi i dokonują analogii pomiędzy uczestnikami protestów a nazistami. Według ekspertów sięganie po antyzachodnie wątki w polityce pamięci jest reakcją na kryzys polityczny i ma na celu konsolidację zwolenników obecnych władz.
W więzieniu od maja
Poczobut został zatrzymany w marcu br. Władze zarzuciły mu – i czterem innym działaczkom Związku Polaków na Białorusi – złamanie paragrafu 130 kodeksu karnego, czyli „umyślne działania mające na celu podżeganie do nienawiści narodowej i religijnej oraz niezgody na podstawie przynależności narodowej, religijnej, językowej i innej, a także rehabilitację nazizmu popełnioną przez grupę osób".
Oficjalną przyczyną do wszczęcia postępowania karnego stały się obchody „dnia żołnierzy wyklętych", zorganizowane przez działaczy w Grodnie. Grozi za do 12 lat więzienia. W sierpniu areszt dla dziennikarza przedłużono o kolejne trzy miesiące.
Kim jest Andrzej Poczobut
Andrzej Poczobut ze Związkiem Polaków na Białorusi jest związany od ponad dwóch dekad, w przeszłości był redaktorem naczelnym wydawanego prze organizację „Magazynu Polskiego na uchodźstwie”. Pracował m.in. w ukazujących się w Grodnie dziennikach „Pahonia”, „Dień”, „Miestnoje Wriemia” i „Głos znad Niemna” oraz ogólnokrajowej „Narodnajej Woli”.
W 2006 roku zaczął współpracę jako korespondent „Gazety Wyborczej”. W swoich artykułach i wpisach na blogu Poczobut krytykował władzę Aleksandra Łukaszenki, za co był wiele razy zatrzymywany i aresztowany. Wiosną 2011 roku usłyszał zarzut znieważenia prezydenta Białorusi w szeregu artykułów i wpisów blogowych, w lipcu 2011 roku został skazany przez sąd w Grodnie na trzy lata więzienia w zawieszeniu na dwa lata.
