TVP wskazuje dziennikarzom jak relacjonować kampanię wyborczą. „Odsunięcie od pracy lub audycja znika z anteny”

Dokument przypomina dziennikarzom o obowiązku stosowania w praktyce podstawowych aktów prawnych związanych z wyborami i powinnościami mediów oraz zasad etyki dziennikarskiej w telewizji publicznej.

Dziennikarze TVP powinni zachować równy dystans w stosunku do polityków różnych opcji. Dotyczy to zarówno treści zadawanych pytań, jak i zachowań antenowych. Uchwała nakazuje pracownikom wyraźne oddzielenie aktywności wyborczej polityków od ich działalności państwowej, unikania eksponowania elementów, które mogłyby być uznane za ukrytą propagandę wyborczą, a także określają kwestie dotyczące publikacji sondaży wyborczych.

Pracownicy zostali zobowiązani do zapobiegania i przeciwdziałania zachowaniom sprzecznym z prawem lub dobrymi obyczajami. Ci, którzy nie będą przestrzegać wprowadzonych zasad zostaną odsunięci od pracy przy programie lub ich audycja będzie zdjęta z anteny.

Przypomnijmy, że w połowie maja w jednym z odcinków „Bliżej” wyemitowano sondę, w której autorzy pytali widzów: „czy zagłosujesz na kandydata popieranego przez WSI?”. Natomiast prowadzący „Tomasz Lis na żywo” podczas rozmowy z aktorem Tomaszem Karolakiem przytoczył fałszywy wpis, który miał rzekomo pochodzić z twitterowego konta Kingi Dudy. Za obie sytuacje przepraszał zarząd Telewizji Polskiej (więcej na ten temat).

>>> Zasady relacjonowania kampanii wyborczych w Telewizji Polskiej S.A.  (cała uchwała na drugiej stronie artykułu)

Zasady relacjonowania kampanii wyborczych w Telewizji Polskiej S.A. Kampania wyborcza jest trudnym egzaminem dla telewizji publicznej. W dużej mierze od pracy dziennikarzy zależy, czy obywatele skorzystają z prawa do świadomej i suwerennej decyzji. W atmosferze ścierania się różnych poglądów i programów największej wagi nabierają wymagania dziennikarskiej misji:1)        wysoki poziom wiedzy w przedmiocie dyskursu politycznego,2)        etyka słowa w powiązaniu z bezwzględnym przestrzeganiem zasad etyki dziennikarskiej w TVP S.A.,3)        bezstronność i ukazywanie rzeczywistości ze wszystkich punktów widzenia,4)        rzetelność,5)        niezależność,6)        dociekliwość w dochodzeniu do prawdy,7)        równowaga w prezentowaniu różnych stanowisk, grup i interesów wszystkich stron debaty publicznej. § 1Dziennikarze, którzy przygotowują informacje i audycje dotyczące wyborów powinni znać i stosować w praktyce regulacje wynikające z niniejszych Zasad oraz zawarte w szczególności w:1)        podstawowych aktach prawnych takich jak:a)      ustawa z dnia 5 stycznia 2001 r. Kodeks wyborczy;b)      ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym;c)      ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji.2)        uchwałach i wytycznych Państwowej Komisji Wyborczej;3)        rozporządzeniach i stanowiskach Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji;4)        uchwałach Zarządu TVP S.A. dotyczących wyborów/referendum;5)        zasadach etyki dziennikarskiej w Telewizji Polskiej S.A. – informacja, publicystyka, reportaż, dokument, edukacja, stanowiących Załącznik nr 2 do Uchwały Nr 246/2012 Zarządu Spółki TVP S.A. z dnia 9 maja 2012.  § 2W debatach i dyskusjach wyborczych TVP S.A. gwarantuje równowagę udziału przedstawicieli wszystkich komitetów wyborczych.  § 3W audycjach informacyjnych należy wyraźnie oddzielić informację od komentarza, przy czym niedopuszczalne jest nadawanie komentarzom charakteru agitacji wyborczej.  § 4W czasie kampanii wyborczej i w czasie wyborów:1. wszystkie materiały filmowe, reportaże, felietony, filmy dokumentalne,2. scenariusze programów publicystycznych przygotowywanych przez firmy zewnętrzne oraz listy proponowanych gościmuszą być pisemnie akceptowane przez kierownictwa anten lub osoby upoważnione. § 51.      Materiał zdjęciowy w informacjach i sprawozdaniach wyborczych podlega formalnemu ujednoliceniu. Nie wolno stosować ujęć lub efektów, które pokazywałyby przedstawicieli poszczególnych komitetów wyborczych korzystniej od innych, bądź w gorszym świetle.2.      TVP S.A. realizuje relacje z konwencji, konferencji itp. komitetów wyborczychz ewentualnym wykorzystaniem materiałów sztabów wyborczych.3.      Materiały promocyjne sztabów mogą być tylko ilustracją lub uzupełnieniem własnych relacji dziennikarskich TVP S.A. i powinny być oznaczone. § 6Udział dziennikarzy, relacjonujących kampanię, w warsztatach przedwyborczych i referendalnych jest obowiązkowy. § 7Dziennikarz nie może uczestniczyć w pracach komitetów wyborczych, nie może pełnić funkcji doradczych, nie może brać udziału w szkoleniu polityków, pomagać kandydatom w przygotowaniu wystąpień publicznych, angażować się w działania na rzecz jakiegokolwiek kandydata w jakikolwiek sposób. Nie wolno mu także, w trybie nieformalnych kontaktów, udostępniać materiałów stanowiących własność TVP S.A. lub komitetów wyborczych, ani przekazywać informacji przed ich emisją na antenie. § 8Niedopuszczalne jest zawieranie przez dziennikarzy lub redakcje jakichkolwiek umów z politykami, którym zależy na eksponowaniu lub ukryciu określonych tematów. Dziennikarzowi nie wolno ulegać naciskom politycznym, ani zewnętrznym próbom wpływania na obsady dziennikarskie. O wszystkich takich przypadkach dziennikarz zobowiązany jest bezzwłocznie poinformować dyrektorów anten. § 9Dziennikarz powinien zachować równy dystans wobec polityków różnych orientacji. Dotyczy to nie tylko treści zadawanych pytań, ale i zachowań antenowych. Niedopuszczalne jest zadawanie pytań sugerujących odpowiedzi, komentujących, itp. Niedopuszczalny jest lekceważący lub przymilny stosunek do kandydatów, dyskryminowanie niektórych rozmówców albo tolerowanie demagogicznych, obraźliwych czy destrukcyjnych zachowań polityków, utrudniających wypowiedzi swoim oponentom. § 10Dziennikarz relacjonujący kampanię nie powinien prezentować swoich sympatii i antypatii politycznych na forum publicznym. § 11Dziennikarze i redakcje powinny zapobiegać i przeciwdziałać sytuacjom, w których podczas audycji dochodziłoby do zachowań sprzecznych z prawem lub dobrymi obyczajami. Interwencje dziennikarzy w takich przypadkach powinny być taktowne, ale stanowcze. § 12W materiałach filmowych, jak i w audycjach studyjnych dziennikarz powinien dążyć do uzyskania od kandydatów oraz przedstawicieli sztabów wyborczych odpowiedzi w kwestiach dotyczących istotnych problemów publicznych. W celu zachowania bezstronności katalog problemów powinien być identyczny dla wszystkich kandydatów. Koncepcja rozmowy powinna być jednorodna tematycznie umożliwiająca widzowi zrozumienie tematu. Strategia zadawania pytań powinna zmierzać do konkretnych odpowiedzi. § 13Dziennikarzowi telewizji publicznej musi towarzyszyć świadomość współodpowiedzialności za treści, które pojawiają się w programie emitowanym „na żywo”,  a mogą wprowadzić widzów w błąd.  Dlatego wykorzystując całą swoją wiedzę i kompetencje powinien niezwłocznie zweryfikować te fakty i wypowiedzi, które są niezgodne z prawdą materialną.  § 14W okresie wyborczym nie należy zapraszać do audycji społecznych, gospodarczych, kulturalnych, programów typu show itp. (nie będących audycjami własnymi TVP S.A. o tematyce wyborczej) osób kandydujących w tych wyborach oraz prowadzących publicznie agitację wyborczą na rzecz kandydatów. § 15W relacjonowaniu spraw publicznych w okresie kampanii wyborczej należy wyraźnie oddzielać aktywność wyborczą polityków od ich działalności państwowej. Dotyczy to Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów, ministrów, przedstawicieli Sejmu i Senatu, szefów urzędów centralnych oraz przedstawicieli samorządów. W przypadkach budzących wątpliwości wydawca powinien przekazać informację „na białej”, bez materiału filmowego. § 16W relacjach z obchodów rocznicowych, uroczystości religijnych i innych okolicznościowych zgromadzeń nie związanych z wyborami należy unikać pokazywania elementów, które mogłyby zostać zakwalifikowane jako ukryta propaganda wyborcza – np. emblematów, haseł, zbliżeń twarzy znanych polityków  i osób kandydujących.  § 17Wykorzystywane w programach materiały archiwalne muszą mieć bezpośredni i merytoryczny związek z przedmiotem informacji lub sprawozdania. Zabrania się ich wykorzystywania – np. dla wyszydzenia polityka lub zjednania mu szczególnej sympatii, lub dla przekonania widzów do określonej tezy. Materiały archiwalne powinny być podczas emisji wyraźnie oznaczone i opatrzone datą, a także zawierać informację o kontekście powstania materiału.§ 18W informacjach i sprawozdaniach z przebiegu kampanii należy unikać określeń wartościujących oraz słów i wyrażeń o silnym ładunku emocjonalnym. Dziennikarz powinien mieć świadomość zwodniczego charakteru wszelkich etykietek, stereotypów i potocznych schematów interpretacyjnych. Należy wystrzegać się wszystkich zachowań, które mogą powodować, że charakter narracji dziennikarskiej wywiera wpływ na emocje odbiorcy. § 19Podczas kampanii należy unikać sond, wywiadów ulicznych i podobnych sposobów prezentowania opinii. Niedopuszczalne jest ilustrowanie poglądów grup i społeczności na dany temat przez pokazywanie tylko jednego punktu widzenia. Dziennikarz powinien dążyć  do zachowania obrazu tworzonego z cytowanych wypowiedzi z obiektywnie istniejącym zróżnicowaniem opinii. § 201.      W publikowaniu sondaży wyborczych należy korzystać wyłącznie z danych renomowanych, powszechnie znanych i uznanych ośrodków, których wiarygodność została sprawdzona przynajmniej w jednych wyborach.2.      Przy podawaniu informacji o wynikach badań opinii publicznej należy:1)         podać nazwę ośrodka, który je przeprowadził, nazwę instytucji lub organizacji, która je zamówiła, metodę przeprowadzenia badań, wielkość próby i margines błędu, charakter zadanych pytań oraz datę przeprowadzenia badań,2)         poinformować o tym, że wyniki odzwierciedlają stan opinii publicznej w dniu przeprowadzenia badania, przedstawić kierunek zmiany stanowiska opinii publicznej w danej sprawie w dłuższym okresie oraz poinformować o wynikach innych badań na ten sam temat,3)         unikać podawania wyników badań jako informacji o faktach bądź jako miarodajnego odzwierciedlenia intencji wyborców,4)         nie dopuszczać do pomijania sondaży renomowanych ośrodków badawczych ze względu na ich wyniki ani do wybiórczego zestawiania wyników różnych sondaży w celu uwiarygodnienia zadanej tezy. § 21Należy zachować wyjątkową ostrożność w odniesieniu do materiałów o oskarżycielskiej wymowie, godzących w poszczególnych kandydatów i ich ugrupowania. Ewentualną, uzasadnioną publikację musi poprzedzać staranna weryfikacja prawdziwości zarzutów i musi jej towarzyszyć informacja o źródłach, z których one pochodzą. Należy unikać pochopnego cytowania sensacyjnych doniesień dyskredytujących kandydatów. § 22Konieczne jest szybkie i wyraźne prostowanie przez dziennikarza i redakcję błędów dotyczących faktów. Zamieszczając sprostowanie nie można poprzestać na podaniu poprawnej informacji – należy także podać, że jest ona sprostowaniem. Dotyczy to również informacji publikowanych za innymi mediami. § 23W przypadku pojawienia się w audycji (np. w wypowiedzi kandydata) informacji nieprawdziwej (np. zmanipulowanych lub niezgodnych ze stanem faktycznym danych) należy niezwłocznie (w najszybszym możliwym trybie) poinformować o tym widzów i dokonać sprostowania (nawet jeśli nikt o takie sprostowanie nie wystąpi). § 24Osoby nie przestrzegające powyższych zasad muszą się liczyć z konsekwencjami polegającymi na odsunięciu od prowadzenia i pracy przy audycji, zmianie zespołu realizującego audycję do zdjęcia audycji z anteny włącznie. § 25Powyższe zasady stosuje się odpowiednio także w czasie kampanii referendalnej oraz w czasie referendum.