Za małe modułowe reaktory jądrowe (ang. Small Modular Reactors – SMR) uznaje się te o maksymalnej mocy elektrycznej do 300 MW, choć w tej kwestii nie ma pełnej zgody. Zdarza się, że w identyczny sposób określa się także większe.
W przypadku mniejszych reaktorów więcej elementów da się wyprodukować seryjnie i dostarczyć na miejsce docelowej eksploatacji nawet z odległych zakładów przemysłowych. To upraszcza realizację inwestycji, skracając czas i zmniejszając koszt budowy, a dodatkowo ułatwia zaangażowanie prywatnego kapitału.
Europa stawia na SMR-y?
Pod koniec 2022 roku w bazie Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej znajdowało się ponad 40 projektów małych reaktorów o mocy od 3,5 MW do 630 MW, przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych i Rosji. Gdyby uwzględnić również te znajdujące się w bardzo wczesnej fazie rozwoju, liczba mogłaby wzrosnąć do około 70.
W Unii Europejskiej póki co nie działa żaden SMR, ale w przyszłości może się to zmienić. Zainteresowanie technologią wykazują m.in. Belgowie, Bułgarzy, Duńczycy, Estończycy, Polacy i Szwedzi, a we Francji i Rumunii podjęto już konkretne działania zmierzające do jej wdrożenia. Za naszą południową granicą, w Czechach, pierwsze małe reaktory modułowe powstaną na terenie elektrowni jądrowej Temelin.
Spośród krajów Starego Kontynentu warto jeszcze wspomnieć o Wielkiej Brytanii, której rząd udzielił pokaźnego wsparcia finansowego na rzecz rozwoju technologii SMR. Prace są prowadzone od kilku lat, a pierwszy reaktor ma powstać na początku przyszłej dekady. Planuje się, że będzie działał przez sześć dekad.
Eksperci mają głos
Z oficjalnych deklaracji wynika, że do 2040 roku w Polsce może powstać ponad 100 małych modułowych reaktorów jądrowych, a pierwszy już pod koniec obecnej dekady. Czy te zapowiedzi są realne?
Zobacz również: https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/trendy-gospodarcze/polski-atom-powoli-wchodzi-do-gry/
O wyrażenie opinii na temat tempa rozwoju projektów SMR w naszym kraju PIE poprosił ekspertów. Do badania zaproszono prawie 150 przedstawicieli nauki, biznesu, organizacji pozarządowych i administracji publicznej. Zgodę na uczestnictwo wyraziło 48 osób, z czego w obu turach udział wzięło 36 osób. Wyniki zaprezentowano w raporcieOtwiera się w nowym oknie pt. „Perspektywy wykorzystania reaktorów SMR w polskiej transformacji energetycznej”, który opublikowano w czerwcu 2023 roku.
„Zależało nam zwłaszcza na zebraniu i zagregowaniu opinii ekspertów w dziedzinie energetyki, które w naszej opinii nie są w tej debacie wystarczająco mocno wyeksponowane” – czytamy we wprowadzeniu. Ponadto w raporcie przeanalizowano potencjał SMR-ów oraz bariery, które mogą stanąć na drodze rozwoju nowej technologii.
Przemysł i ciepłownictwo
Największy potencjał w zastosowaniu małych modułowych reaktorów jądrowych, zarówno w Polsce, jak i na świecie, tkwi w produkcji energii elektrycznej na potrzeby własne przemysłu – ocenili eksperci ankietowani przez PIE. „Reaktory SMR stanowią idealne rozwiązanie dla inwestorów chcących wykorzystać je np. do dekarbonizacji własnej produkcji gospodarczej” – wskazał jeden z nich.
Obok produkcji energii elektrycznej dla przemysłu, ważną rolę mogą odegrać w ciepłownictwie systemowym – ponad 3/4 ankietowanych ekspertów wyraziło opinię, że w dalszej przyszłości (po 2040 roku) mają szansę zaspokoić ponad 20 proc. zapotrzebowania dziesięciu największych aglomeracji: górnośląskiej, warszawskiej, krakowskiej, łódzkiej, trójmiejskiej, poznańskiej, wrocławskiej, bydgosko-toruńskiej, rybnickiej i szczecińskiej.
Zobacz również: https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/trendy-gospodarcze/energetyka-jadrowa-szansa-dla-polski/
Transformacja energetyczna
– Wykorzystanie reaktorów SMR do produkcji ciepła systemowego w Polsce będzie według większości ekspertów niezwykle istotne dla transformacji energetycznej. Wynika to z wysokiej potrzeby dekarbonizacji ciepłownictwa, które w ogromnej większości jest dziś oparte na spalaniu węgla – mówi Adam Juszczak, doradca w Zespole Klimatu i Energii PIE, a jednocześnie autor omawianego raportu.
– Konkurencja w postaci alternatywnych technologii jest tu dużo mniejsza niż w obszarze produkcji energii elektrycznej. To powoduje, że wykorzystanie małych reaktorów jądrowych do produkcji ciepła zarówno na potrzeby komunalne, jak i przemysłowe, może być ich najważniejszym zastosowaniem – dodaje.
