Kredyt nie przepada po śmierci kredytobiorcy

Początek listopada tradycyjnie skłania do refleksji nadśmiercią. Śmierć kredytobiorcy ma istotny wpływ z jednej strony namożliwość spłaty zobowiązania kredytowego, a z drugiej na sytuacjęspadkobierców osoby zmarłej. Konsekwencje wydarzenia, jakim jestśmierć kredytobiorcy są różne w zależności od tego, jakiezobowiązanie zaciągnął zmarły (np. pożyczkę gotówkową czy kredytmieszkaniowy), czy i jakim zabezpieczeniem dysponuje bank, jakijest status rodzinny zmarłego, a także jaką decyzję odnośnienabycia spadku podjęli spadkobiercy - wynika z informacjiprzygotowanej dla Expandera przez kancelarię Litwiński ChechlińskaŁoś.

Współmałżonek się zgodził, więc ponosikonsekwencje
Rozważmy przypadek zmarłego, który zaciągnął w banku pożyczkęgotówkową będąc w związku małżeńskim. Załóżmy, że po jego śmierciwspółmałżonek nie spłaca rat. - Brak spłaty zadłużenia powodujewypowiedzenie przez bank umowy pożyczki. Bank ma w takiej sytuacjimożliwość dochodzenia wierzytelności z całego majątku wspólnegomałżonków - wyjaśnia Marcin Łoś, radca prawny z kancelariiLitwiński, Chylińska, Łoś. - Egzekucja z majątku małżonka dłużnikajest jednak możliwa tylko w przypadku, gdy zmarły zaciągnąłzobowiązanie za zgodą swojego małżonka - dodaje.

Drugi przypadek dotyczy zmarłego, który będąc singlem, zaciągnąłkredyt mieszkaniowy jako jedyny kredytobiorca. Zabezpieczeniemkredytu jest hipoteka. Załóżmy, że bank zostaje poinformowany ośmierci dłużnika, ale spadkobiercy nie spłacają rat. - W takiejsytuacji bank postawi kredyt w stan natychmiastowej wymagalności ibędzie dążył do zaspokojenia swojej wierzytelności np. poprzezsprzedaż nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym - mówi MarcinŁoś.

Polisa na życie pozwala ominąć postępowanieegzekucyjne
Ostatnio coraz częściej stosowanym zabezpieczeniem dodatkowymkredytu hipotecznego jest cesja na bank polisy na życiekredytobiorcy. Bank może wymagać takiego zabezpieczenia np. odsingla czy osoby starszej. W sytuacji, gdy suma ubezpieczeniaodpowiada wartości kredytu, towarzystwo ubezpieczeniowe wypłacabankowi świadczenie, co zaspokaja istniejące zobowiązaniekredytowe. W takim wypadku bank nie wszczyna postępowaniaegzekucyjnego, a nieruchomość pozostaje w posiadaniu spadkobierców.- Po wygaśnięciu zobowiązania kredytowego spadkobiercy,legitymujący się postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, powinni zażądać od banku zgody na wykreślenie hipoteki, a następniezłożyć stosowny wniosek w sądzie - wyjaśnia radca prawny.
Problem może pojawić się jednak, jeżeli suma ubezpieczeniowa niewystarczy na pokrycie zobowiązania kredytowego, przykładowo wsytuacji, gdy kredyt zaciągany jest w walucie i jego wartośćwyrażona w złotych wzrośnie. Ten sam problem dotyczy zabezpieczeniaw postaci hipoteki. Jeżeli bank w wyniku sprzedaży mieszkania niemógłby odzyskać całej wierzytelności (zbyt niska wartośćmieszkania) może dochodzi swoich praw od spadkobierców, w przypadkukiedy obowiązek spełnienia świadczenia (zapłaty kredytu) przeszedłna spadkobierców (dot. spadkobierców którzy przyjęli spadek wprostlub nie złożyli w wymaganym terminie oświadczenie o odrzuceniuspadku).

Badanie zdolności nowego dłużnika
Możezdarzyć się też sytuacja, w której po śmierci singla, będącegojedynym kredytobiorcą, spadkobiercy przejmują jego zobowiązania ikontynuują spłatę kredytu. - Sama śmierć kredytobiorcy nie powodujekonieczności aneksowania umowy kredytowej, przejście obowiązkównastępuje z mocy prawa na zasadzie sukcesji generalnej- mówi MarcinŁoś. To ważna informacja, gdyż za aneks można zapłacić kilkasetzłotych. Bank może jednak przeprowadzić badanie zdolnościkredytowej nowego dłużnika i w razie konieczności zażądaćdodatkowego zabezpieczenia.
Los kredytu i związanej z nim nieruchomości ma ścisły związek zpostępowaniem spadkowym. Spadkobierca może spadek przyjąć lubodrzucić. W drugim przypadku nie odpowiada za długi zmarłego.Przyjęcie spadku może nastąpić "wprost" (spadkobierca odpowiada zaspłatę kredytu zaciągniętego przez zmarłego całym swoim majątkiem)lub "z dobrodziejstwem inwentarza" (odpowiada za spłatę kredytuswoim majątkiem ale do tzw. wartości czynnej spadku).

Spłata kredytu do 70. roku życia
Warto przy tej okazji odnotować, że kredytobiorca powiniencałkowicie spłacić kredyt hipoteczny do czasu ukończenia 70 lat -taką zasadę stosuje większość banków, aczkolwiek są też mniej ibardziej liberalne. Oznacza to, że np. 40-latek może wziąć kredytmaksymalnie na 30 lat. Banki godzą się na wydłużenie tego okresu,ale żądają, aby kredytobiorca spełnił dodatkowe warunki: wykupiłpolisę na życie i dokonał cesji praw na bank (wtedy bank wydłużyokres kredytowania np. do czasu ukończenia 75. roku życia),przedstawił wyższy wkład własny czy włączył do kredytu dodatkowegownioskodawcę. Większość banków określa maksymalny okreskredytowania na podstawie wieku najstarszego z wnioskodawców.Zdarzają się jednak wyjątki od tej zasady.

Katarzyna Siwek
Expander - Niezależny Doradca Finansowy