W październiku ub.r. minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek stwierdził, że "podział środków z NCN jest absolutnie nietransparentny, oceny grantów są skandaliczne". Dodał, że w przypadku projektów obejmujących nauki ścisłe i techniczne jest to "mniej niepokojące", ale inaczej jest w przypadku nauk humanistycznych. W listopadzie 2021 r. wiceminister edukacji i nauki Włodzimierz Bernacki podał, że zastrzeżenia dotyczące NCN są analizowane i jej wyniki będą znane na początku grudnia ub.r.
"Jest gotowa gruntowna nowelizacja ustawy o NCN. Dzisiaj (w piątek - PAP) wiceminister Włodzimierz Bernacki będzie przekazywał projekt do wykazu prac legislacyjnych, po to, żeby rząd mógł się nim zająć już w najbliższych tygodniach i żeby w połowie roku, a najdalej w przyszłym półroczu mogły już obowiązywać nowe przepisy ustawy o NCN. Wszystko po to, ażeby proces udzielania grantów był bardziej transparentny i sprawiedliwy" - poinformował PAP szef MEiN Przemysław Czarnek.
"80 proc. środków trafia do Warszawy czy Krakowa"
Minister Czarnek powiedział, że niewłaściwe jest to, że "80 proc. środków z NCN trafia do Warszawy czy Krakowa". "Są też inne ośrodki akademickie, takie jak choćby Łódź i Gdańsk, które też tych środków potrzebują" - podkreślił.
Pytany o kluczowe zmiany wskazał kwestie transparentności oceny grantów. "Wymagają one zmian, potrzebny jest bardziej sprawiedliwy podział środków" - dodał.
NCN jest agencją wykonawczą powołaną w 2010 r. do wspierania działalności naukowej w zakresie badań podstawowych. Do jej zadań należy m.in. finansowanie badań, nadzór nad ich realizacją i współpraca międzynarodowa.
Czarnek odniósł się też do pytania o reformę PAN. "Na razie spokojnie podchodzimy do tego zagadnienia. Nie chcemy otwierać na raz wszystkich frontów, mamy obecnie wiele pracy w innych obszarach" - powiedział.
W październiku 2021 r. prezydium PAN przyjęło projekt nowelizacji ustawy o Polskiej Akademii Nauk przygotowany przez działający od 2019 r. zespół pod przewodnictwem wiceprezesa PAN prof. Pawła Rowińskiego. Dokument ten przekazano na ręce szefa resortu edukacji i nauki Przemysława Czarnka.
"On jest nie do zaakceptowania w takim kształcie" - tak minister ocenił ten dokument.
"Może jednak stanowić fundament do dalszej dyskusji, ale ta reforma, którą przygotowała PAN niewiele zmienia w zarządzaniu akademii. Musimy zrobić z PAN instytucję bardziej nowoczesną, nastawioną na rozwój. Teraz jest ciągłe narzekanie, że brakuje pieniędzy" - podkreślił. Zaznaczył, że część instytutów PAN działa świetnie, ale są też i takie, które funkcjonują bardzo słabo.
"Brakuje nam systemowego podejścia do rozwiązania problemów tych instytutów, które co roku notują ogromne deficyty i które trzeba dofinansowywać cały czas" – dodał minister Czarnek.
W listopadzie 2021 r. prof. Paweł Rowiński mówił PAP, że projekt przyjęty przez prezydium PAN stawia m.in. na wzmocnienie roli instytutów PAN w obrębie akademii oraz wprowadzenie skutecznej kontroli nadzorczej wewnątrz tej instytucji.
