Hazard w sieci

Dynamiczny rozwój hazardu on-line, w ślad za którym nie idziejednak precyzyjna regulacja tego zjawiska w prawie polskim, tworzybardzo poważny problem co do zasad organizacji tego rodzajuprzedsięwzięć, uczestniczenia w nich oraz reklamy.

Wątpliwości prawne, co do hazarduon-line
Urządzanie i prowadzenie działalności wzakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier na automatach igier na automatach o niskich wygranych na terytorium Polski jestdozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie z dnia 29lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych.

Zgodnie z tym aktem prawnym działalność w zakresie giercylindrycznych, gier w karty czy gier w kości, może być prowadzonawyłącznie w formie spółki akcyjnej lub spółki z ograniczonąodpowiedzialnością, mającej siedzibę na terytorium RzeczypospolitejPolskiej, której minister właściwy do spraw finansów publicznychudzielił zezwolenia na urządzanie i prowadzenie działalności wzakresie gier losowych.

Wymogów określonych w ustawie o grach i zakładach wzajemnychżadne kasyno on-line nie spełnia i spełnić nie może. Nie chodzi tunawet o rozbudowane wymogi co do kapitału zakładowego (minimum 1mln euro dla spółki prowadzącej kasyno), ale o nieprzystosowaniezapisów ustawy o realiów życia w sieci. Zgodnie z ustawą,urządzanie gier cylindrycznych, gier w karty oraz gier w kościdozwolone jest wyłącznie w kasynach gry, w sensie: wyodrębnionychlokalizacji fizycznych, do których wstęp dozwolony jest dla osób,które ukończyły 18 lat. Podobnie, przyjmowanie zakładów wzajemnychdozwolone jest wyłącznie w punktach przyjmowania zakładówwzajemnych.

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20grudnia 2007 r. (II GSK 263/2007), nie jest dopuszczalneprzyjmowanie zakładów bukmacherskich w formie krótkich wiadomościtekstowych (SMS) oraz za pomocą internetu. W ocenie NSA, zgodnie zpowołaną ustawą, przyjmowanie zakładów może nastąpić jedynie wdrodze zgłoszenia dokonanego w miejscu przeznaczonym do prowadzeniatego typu działalności gospodarczej.

Naruszenie powyższych regulacji może być brzemienne w poważnekonsekwencje. Kto wbrew przepisom ustawy lub warunkom zezwoleniaurządza lub prowadzi grę losową, grę na automacie, grę na automacieo niskich wygranych lub zakład wzajemny,podlega karze grzywny do720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, alboobu tym karom łącznie. Tej samej karze podlega, kto na terytoriumRzeczypospolitej Polskiej uczestniczy w zagranicznej grze losowejlub zagranicznym zakładzie wzajemnym (tak: art. 107 ustawy z dnia10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy).

Możliwość prowadzenia działalności w oparciu o licencjęzagraniczną
Regulacje ustawy o grach i zakładach wzajemnych oraz kodeksukarnego skarbowego znajdują zastosowanie tylko w granicach, wjakich w ogóle stosować można prawo polskie.

Dlatego też, należy bardzo uważnie zbadać zakres stosowaniaprawa polskiego do zdarzeń rozgrywających się w światłowodowejprzestrzeni Internetu.

Co do zasady, przepisy kodeksu karnego skarbowego stosuje się dosprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytoriumRzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lubpowietrznym. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, wktórym nastąpiło zachowanie sprawcy, albo gdzie skutek stanowiącyznamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy miałnastąpić.

Przywołane powyżej pojęcie "terytorium RzeczypospolitejPolskiej" obejmuje obszar wyznaczony granicami państwowymi, łączniez pasem wód przybrzeżnych o szerokości 12 mil morskich, licząc odlinii brzegowej.

W związku z powyższym istnieje koncepcja, aby działalność wzakresie zagranicznych gier losowych prowadzić w oparciu o licencjezagraniczne, z serwerów które są położone poza granicami Polski. Wchwili obecnej na świecie istnieje 76 jurysdykcji, w których hazardinternetowy jest regulowany prawnie, co umożliwia ubieganie się ouzyskanie stosownej licencji. W praktyce, jurysdykcje najczęściejwybierane przez twórców kasyn on-line to Antigua i Barbuda,Kahnawake (rezerwat indiański w Kanadzie), Curacao (AntyleHolenderskie), Kostaryka, Gibraltar oraz Malta. Stosowne licencjeoferują również m.in. Austria, Wielka Brytania, Isle of Man czyAlderney.

Poszczególne państwa i terytoria z tej listy oferują bardzoróżnorodny stopień bezpieczeństwa otoczenia prawnego i kosztaprowadzenia działalności. Warto również pamiętać, że nie wewszystkich z nich możliwe jest otwarcie kasyna za pomocą spółkioffshore, której podmiotem kontrolującym byłaby spółka prawapolskiego bądź obywatel Polski.

Czy zagraniczna licencjawystarczy?
Problem jest dużo bardziej złożony niż napierwszy rzut oka może się wydawać. Po głębszej analizie uznaćnależy, iż zagraniczna licencja nie wystarczy do zapewnieniabezpieczeństwa prawnego dla takiego przedsięwzięcia jak kasynoon-line.

Wynika to z faktu, iż przywołane powyżej pojęcie "terytoriumRzeczypospolitej Polskiej" nie jest dostosowane do specyfikitransgranicznych sieci komputerowych i nie ma jednoznacznejodpowiedzi na pytanie, jakich kryteriów mogą użyć sądy do ustaleniazakresu "terytorium Rzeczypospolitej Polskiej" w odniesieniu doaktywności podejmowanej na obszarze Internetu.

W odniesieniu do gier losowych organizowanych w Interneciemożliwe są dwie podstawowe wykładnie pojęcia terytoriumRzeczypospolitej Polskiej:

1) gra losowa prowadzona jest na terytorium RzeczypospolitejPolskiej, jeśli operacje organizatora gry są wykonywane naterytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tj. jeśli tutaj ulokowanyjest serwer;
2) gra losowa prowadzona jest na terytorium RzeczypospolitejPolskiej, jeśli gracz podejmuje swoje działania z terytoriumRzeczypospolitej Polskiej, tj. jeśli tutaj ulokowany jest komputergracza.

Niestety, w ocenie Kancelarii Prawnej Skarbiec.Biz należy uznaćza prawdopodobne, że za grę losową prowadzoną na terytoriumRzeczypospolitej Polskiej może zostać uznana każda gra, któraspełnia co najmniej jeden z powyższych warunków. Interpretacja takapozostaje zgodna z istniejącym w światowym orzecznictwie idoktrynie prawniczej trendem do uznawania przestępstw internetowychza popełnione nie tylko w miejscu lokalizacji serwera, ale także wmiejscu lokalizacji komputera, który dokonuje operacji za pomocądanych/programów pobranych z tego serwera. Przykładowo, w podobnejsprawie w Izraelu sąd uznał, że oferująca gry losowe on-line stronainternetowa VictorChandler.com, która jest prowadzona z terytoriumGibraltaru, narusza prawo Izraela, ponieważ strona ta adresowanajest do odbiorców w Izraelu. Z tej przyczyny, w ocenie sądu, należyją uznać za działalność prowadzoną na terytorium Izraela, pomimofaktu, że serwery i siedziba spółki znajdują się w Gibraltarze.

W związku z podobnymi interpretacjami wiele znanych kasyn onlineuniemożliwia dostęp odbiorcom ze Stanów Zjednoczonych z uwagi nasankcje, jakie przewiduje Security and Accountability For EveryPort Act of 2006 ("SAFE Port Act"). Czyni tak np. jeden znajwiększych holdingów hazardowych - 888 Holdings, chociaż podmiotten prowadzi działalność z terytorium Gibraltaru, która jest wpełni zgodna z lokalnymi przepisami.

Licencja wspólnotowa
Z uwagi na istniejące, nieusuwalne wątpliwości, co dowystarczalności licencji z takich terytoriów jak Antigua i Barbudaczy Kostaryka, warto jest zwrócić uwagę na możliwość uzyskanialicencji na niektórych terytoriach należących do Unii Europejskiej.Co prawda nie rozstrzyga to wszystkich wątpliwości, ale pozwalazmniejszyć ryzyka prawne, albowiem przedsiębiorca prowadzący kasynoon-line może powołać się na art. 43 i 49 Traktatu WspólnotEuropejskich, statuujące zasady swobody przedsiębiorczości iswobody świadczenia usług, celem uzasadnienia legalności swoichdziałań.

Silnym argumentem w tej sprawie jest orzecznictwo EuropejskiegoTrybunału Sprawiedliwości ("ETS"). W sprawach Gambelli (C-243/01)oraz Placanica, Palazzese, Sorricchio (C-338, 359, 360/04) ETSuznał, że legalnym firmom zagranicznym, działającym na podstawielicencji wydanej w innym kraju Unii Europejskiej, nie możnazakazywać działalności w zakresie gier losowych, bądź karać je zaprowadzenie działalności bez koncesji lub zezwolenia wydanych przezdane państwo członkowskie.

Podobnie, stosownie do wyroku ETS z dnia 6 marca 2007 r. wpołączonych sprawach Massimiliano Placanica (C 338/04), ChristianaPalazzese (C 359/ 04), Angelo Sorricchio (C 360/04) "uregulowaniakrajowe zakazujące prowadzenia działalności w zakresie zbierania,przyjmowania, rejestracji i przekazywania ofert zakładówwzajemnych, w szczególności na imprezy sportowe bez koncesji lubzezwolenia policji wydawanego przez dane państwo członkowskiestanowią ograniczenie swobody przedsiębiorczości i swobodyświadczenia usług, o których mowa w art. 43 WE i art. 49 WE (&)Artykuły 43 WE i 49 WE należy interpretować w ten sposób, żepozostają one w sprzeczności z takimi uregulowaniami krajowymi,które przewidują zastosowanie sankcji karnych w razie podejmowaniabez wymaganej przez ustawodawstwo krajowe koncesji lub zezwoleniapolicji, zorganizowanej działalności w zakresie zbierania zakładówwzajemnych, jeśli osoby te nie mogły uzyskać wspomnianej koncesjilub zezwolenia policji z powodu odmowy jej udzielenia przez topaństwo członkowskie, której to odmowy dokonano z naruszeniem prawawspólnotowego."

Podsumowanie
Na chwilę obecną nie istniejątakie metody organizacji działalności w zakresie hazardu on-line,aby całkowicie wyeliminować ryzyka prawne. Możliwe jest tylko pewnezarządzanie tymi ryzykami, w celu ich minimalizacji. W praktycepodstawowym narzędziem w tym zakresie może być korzystanie zodpowiednio dobranych spółek off-shorowych, rejestrowanych wszczególności, ale nie wyłącznie, w jurysdykcjach należących doUnii Europejskiej (Malta czy Gibraltar). W praktyce większośćprzedsięwzięć prowadzących działalność za pomocą takich wehikułówkorporacyjnych rozwija się bez przeszkód, zaś wątpliwości co dolegalności ich działań mają głównie charakter dyskursówteoretycznych, za którymi nie idą praktyczne posunięcia ze stronyadministracji państwowej. Nie można jednak wykluczyć, iż sytuacjata ulegnie zmianie w przypadku wejścia w życie zapowiadanych oddłuższego czasu zmian k.k.s., tym niemniej nawet wtedy wątpliwawydaje się możliwość wyegzekwowania zapowiadanychsankcji.

Robert Nogacki
Autor jest właścicielem Kancelarii PrawnejSkarbiec.Biz