Jak działa podatek od nieruchomości

Nie tylko osoby prawne, jednostki organizacyjne czy spółki niemające osobowości prawnej, muszą złożyć deklarację na podatek od nieruchomości do 31 stycznia według określonego wzoru (ustalany jest odrębnie przez rady gmin). O obowiązku tym muszą pamiętać także osoby fizyczne, które są współwłaścicielami lub współposiadaczami nieruchomości z osobami prawnymi, bądź z innymi jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej lub ze spółkami nieposiadającymi osobowości prawnej (z wyjątkiem osób fizycznych tworzących wspólnotę mieszkaniową). Deklarację składa się do organu podatkowego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu, np. zakup nieruchomości został dokonany w marcu, deklarację składa się w terminie 14 dni od zakupu.

Obliczony w deklaracji podatek należy wpłacać bez wezwania organu, w ratach, proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego. Jeśli więc nabycie nieruchomości nastąpi w trakcie roku, trzeba będzie taką proporcję obliczyć. Wpłat dokonuje się do 15 każdego miesiąca. Wyjątkiem jest styczeń, za który należy zapłacić podatek do 31 stycznia.
Pozostałe osoby fizyczne nie składają takiej deklaracji. Płacą podatek od nieruchomości na podstawie decyzji wydanej odpowiednio przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta. Decyzja taka powinna dotrzeć do adresata najpóźniej 14 dni przed terminem płatności pierwszej raty, czyli do 1 marca.

Jeśli organ nie wyda decyzji ustalającej wymiar podatku, to podatnik nie musi go płacić. W przypadku gdy decyzja taka zostanie wydana jednak z opóźnieniem, podatek należy uregulować najpóźniej w ciągu 14 dni od doręczenia decyzji.

Chcesz być przedsiębiorcą? Płać więcej
Wysokość maksymalnych stawek podatku od nieruchomości (oraz innych podatków i opłat lokalnych) została określona w ustawie o podatku podatkach i opłatach lokalnych. Co roku ulegają one zmianie w stopniu odpowiadającym wzrostowi wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych, czyli inflacji. Stawki obowiązujące w danym roku ogłaszane są przez ministra finansów w specjalnym obwieszczeniu. Co ważne, podatek od nieruchomości przeznaczonych na cele mieszkalne jest  znacznie niższy od nieruchomości wykorzystywanych na cele gospodarcze. W tym przypadku na wysokość nie ma wpływu czy podatek odprowadza jednostka organizacyjna, czy osoba fizyczna. Istotny jest sposób wykorzystania danej nieruchomości.

Stawki określone  w obwieszczeniu są stawkami maksymalnymi. Ostateczna ich wysokość zależy od decyzji gminy, która w drodze uchwały określa wysokość stawek na swoim terenie. Nawet jeżeli gmina nie przyjmuje maksymalnych stawek, to i tak zachowuje ogromną dysproporcję w wysokości obciążenia między mieszkańcami a przedsiębiorcami.

Maksymalna wysokość stawek podatku od nieruchomości  

Ile więcej płacą przedsiębiorcy? Przedsiębiorca, który używa na potrzeby działalności gospodarczej budynku o powierzchni 200 m2, położonego na gruncie 200 m2, w przypadku maksymalnych stawek zapłaci rocznie z tytułu podatku od nieruchomości łącznie 4 784 zł (178 zł od gruntu (200 x 0,89 zł) + 4 606 zł od budynku (200 x 23,03 zł). Przy takich samych powierzchniach podatek od nieruchomości wykorzystywanej na cele mieszkalne wyniesie 240 zł (148 zł od budynku (200 x 0,74 zł) oraz 92 zł od gruntu (200 x 0,46 zł). W podanym przykładzie przedsiębiorca płaci więc ponad 20-krotnie więcej niż mieszkaniec. Różnica kwotowa pomiędzy podatkiem dla przedsiębiorcy i mieszkańca będzie się zwiększać, gdy zwiększy się proporcja pomiędzy powierzchnią budynku i gruntu (w przypadku budynków stawka dla działalności gospodarczych jest ponad 30-krotnie większa, natomiast w przypadku gruntu niespełna dwukrotnie).
Skąd taka dysproporcja przy takich samych powierzchniach? Trudno powiedzieć. Najprawdopodobniej jest to jeszcze pozostałość poprzedniego systemu. Podatek od nieruchomości jest podatkiem lokalnym, który stanowi dochód gmin. Głównymi beneficjentami wpływów z tego tytułu powinni być więc przede wszystkim mieszkańcy. To oni bowiem korzystają z inwestycji, które są realizowane przez samorządy lokalne.

Katarzyna Rola – Stężycka, Tax