Fake newsy w Polsce najczęściej bazują na obrazach

Zespół badaczy z Uniwersytetu SWPS, w ramach Central European Digital Media Observatory (CEDMO), przeprowadził badania nad strukturą i wpływem fake newsów w Polsce, Czechach i na Słowacji.

Jak wynika z raportu, fake newsy są starannie zaplanowane, by wzbudzać emocje i polaryzować społeczeństwo. W Polsce szczególnie widoczna jest dezinformacja medyczna oraz narracje dotyczące konfliktów społecznych.

Fake newsy często wykorzystują obrazy, które w 44 proc. przypadków są statyczne, a w 38 proc. dynamiczne. W Polsce, w porównaniu do Czech i Słowacji, fałszywe informacje częściej przedstawiają "zwykłych ludzi" jako ofiary, a ich narracje są mniej tekstowe.

Badacze wykazali, że fake newsy często odwołują się do teorii spiskowych (37 proc.) oraz deprecjonują autorytety (27 proc.).

– Interesujące jest jednak to, że obraz nie jest kodem samodzielnym – w prawie każdym przypadku towarzyszy mu tekst, którego format i funkcja są zróżnicowane. Zaledwie 9 proc. analizowanych przekazów składa się tylko z tekstu. W tym sensie przekazy typu fake news są multimodalne – wyjaśnia prof. Karina Stasiuk-Krajewska z Wydziału Prawa i Komunikacji Społecznej we Wrocławiu Uniwersytetu SWPS.

Wyniki badań pokazują, że społeczeństwo w Polsce jest stosunkowo odporne na dezinformację, choć emocjonalny charakter treści zwiększa ich widoczność. W Polsce, w porównaniu do Czech i Słowacji, fake newsy rzadziej ujawniają autora, co czyni je mniej wiarygodnymi.

Według raportu Pew Research Center, 85 proc. Polaków uważa dezinformację za poważniejsze zagrożenie niż terroryzm czy choroby. Polska plasuje się w czołówce krajów, gdzie fałszywe informacje są postrzegane jako kluczowe zagrożenie. Eksperci podkreślają, że łatwość tworzenia treści przy użyciu AI zwiększa ryzyko dezinformacji, co wymaga skutecznych działań przeciwdziałających.